لبهاي عطش‌زده پريشان در آرزوي آب

درياچه پريشان(فامور) يكي از معدود تالاب‌هاي آب شيرين ايران بود كه به‌دليل وقوع خشكسالي و ديده نشدن تمهيدات لازم از سوي مسئولان، آرام آرام در مقابل ديدگان مردم، خشكيد و در سكوت با لب‌هايي ترك خورده، همچنان يك چشم به آسمان و چشمي به مديران دارد، شايد بار ديگر آب عطش آن را فرونشاند و صداي بال پرندگان مهاجر، سكوت دردناكش را بشكند

خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) : اين همه در حالي است كه به اعتقاد صاحب‌نظران محيط‌زيست، امكان نجات اين درياچه از اين مرگ خاموش و دردناك وجود داشت، اگر مديريتي صحيح و برنامه‌ريزي شده، با استفاده از توان و ظرفيت موجود، آينده را زودتر مي‌ديد!

اما مديركل حفاظت محيط زيست استان فارس در اين خصوص گفت: درياچه پريشان واقع در شهرستان كازرون در زمان تر سالي جزو بزرگترين درياچه‌هاي آب شيرين ايران بود و به عنوان محل ذخيره ژنتيكي در منطقه محسوب مي‌شد.

"ابراهيمي‌كارنامي" با اشاره به اينكه پريشان محل امني جهت زمستان‌گذراني پرندگان مهاجري از جمله گونه در حال انقراض پليكان پا خاكستري كه از عرض‌هاي شمالي كره زمين جهت زادآوري و زمستان گذراني وارد محل مي‌شدند، به‌شمار مي‌رفت.

وي با اظهار تاسف از خشكسالي كه سراسر كشور به ويژه جنوب كشور را فرا گرفته است، اضافه كرد: طي چند سال گذشته و از زماني كه آب درياچه كه بيشتر از چشمه‌ها و آبراهه‌هاي كوه فامور تامين مي‌شد، رو به زوال رفت، اين موضوع نگران‌كننده شده است.

اين مقام مسوول مي‌گويد: براي جلوگيري از اين امر و بازگشت درياچه به‌صورت يك اكوسيستم پايدار همچون گذشته، اقدام‌هايي انجام شده تا انشاءالله در زمان ترسالي زمينه مساعد براي احياي پريشان فراهم شود.

مديركل محيط زيست فارس خاطرنشان كرد: احداث حوضچه برون زيستگاهي به منظور حفاظت از گونه‌هاي بومي تالاب پريشان به پيشنهاد شيلات فارس در كميته محلي مطرح و تصويب شده است. با اجراي اين طرح از ماهيان موجود در منطقه نمونه‌گيري به عمل آمده و نمونه‌ها در زيستگاه‌هاي خارج از تالاب حفاظت مي‌شوند تا زمان احياء، در زيستگاه اصلي رهاسازي شوند.

وي تصريح كرد: احياء مجدد تالاب از طريق ترميم حوضچه حفاظت از تنوع زيستي نيز با احداث حوضچه با كمك جوامع محلي و با استفاده از منابع آبي چشمه گپ با هدف كاهش تبخير و هدر رفت آب از تنها منبع آبي درياچه در تيرماه سال گذشته و با تلاش جامعه محلي و تشكل‌هاي غيردولتي انجام شد و هفت هزار متر مربع از چشمه بوسيله كيسه‌هاي گل و نوعي ماده عايق محصور شد، به‌گونه‌اي كه اين حوضچه در شرايط خشكسالي توانست بخشي از تنوع زيستي تالاب به ويژه موجودات آبزي را در خود حفظ كند.

اين مقام مسئول خاطرنشان كرد: رفع تصرف از اراضي تخريب شده در اطراف تالاب در سال‌هاي گذشته، آموزش و اطلاع رساني، تحديد حدود و تثبيت مرز تالاب و پيش بيني انتقال آب بين حوزه‌اي از ديگر اقدامات مهم در راستاي كاهش اثرات خشكسالي بر تالاب پريشان و فراهم شدن امكان احياء مجدد آن است.

ابراهيمي كارنامي در خصوص اثرات كشاورزي بر وضعيت خشكسالي منطقه نيز گفت: طرح استقرار مزارع نمونه براي معرفي كشاورزي پايدار در اطراف تالاب پريشان اجرا شده كه هدف از اين طرح كاهش مصرف آب و سموم در مزارع حاشيه تالاب پريشان با همكاري سازمان جهاد كشاورزي فارس و كازرون در روستاي فامور و در آغاز فصل زراعي است.

وي افزود: فامور يكي از دو سفره اصلي آب تالاب پريشان است. بر روي اين سفره آبي 9 روستا واقع شده كه روستاي قلعه نارنجي بيشترين مصرف آب و بهره‌برداري از سفره را در كشاورزي دارد، با اين ديدگاه روستاي قلعه نارنجي به عنوان سايت پايلوت كشاورزي پايدار انتخاب شده است.

وي گفت: هدف از اجراي اين طرح با توجه به اتكا معيشت روستائيان به كشاورزي، حفظ معيشت كشاورزان به همراه صرفه جويي در مصرف آب بوده، به‌گونه‌اي كه در اين مزرعه كشاورزان با استفاده از روشهاي گوناگون آبياري و كشت (آبياري تحت فشار، استفاده از مالچ تجزيه پذير، تانسيومتر، ورمي كمپوست، كمپوست غني محلي، افزايش عوامل بيولوژيك خاك و تله فروموني براي دفع آفات) به صورت عيني و تجربي آشنا شده و روش برتر را انتخاب مي‌كنند و در اولين برداشت از اين مزرعه مشخص شد كه استفاده از كمپوست غني شده محلي كه باعث افزايش ماده آلي خاك و عدم نياز به استفاده از كودهاي شيميايي و محصول دهي سريع شده، همراه با به‌كارگيري دستگاه تانسيومتر توانسته است به ميزان 5622 متر مكعب آب در هر هكتار صرفه جويي كند.

مديركل محيط زيست فارس، فرهنگ سازي و ارتقاء سطح فرهنگ عمومي از طرق مختلف به ويژه انتشار كتاب و سي دي‌هاي آموزشي و اطلاع رساني را يكي از راهكارهاي حفاظت از تالاب برشمرد و افزود: كتاب "تشريح اطلاعات پايه تالاب پريشان" كه مجموعه اطلاعات بيولوژيك، هيدرولوژي و اقتصادي اجتماعي تالاب است مراحل چاپ را مي‌گذراند، همچنين كتاب "تالي تالاب"كه شامل مجموعه چهار جلدي براي كودكان و با عنوان‌هاي "روزي كه تالي تالاب به دنيا آمد" ، "تالي تالاب ديگه تنها نيست" ، "تالي تالاب گلنسا را نجات داد" و "روزي كه تالي تالاب مريض شد" است، با هدف آشنايي كودكان و والدين آنان با زيستگاه‌هاي تالابي منتشر شده است.

اين مقام مسئول افزود: البته بازگشت درياچه پريشان به حيات گذشته مستلزم بارش نزولات آسماني و اجراي يك برنامه مديريتي منسجم در استفاده از منابع آبي است و اميدواريم اين امر محقق شود تا بار ديگر بتوانيم شاهد كوچ و زمستان‌گذراني پرندگان و بازگشت آب به درياچه و تبديل به يك اكوسيستم پايدار باشيم