ماهي را از سبد غذايي حذف نكنيد

ماهي را از سبد غذايي حذف نكنيد

جنوبي‌ها مي‌گويند اگركسي ماهي جنوب را خورده باشد ديگر ماهي شمال برايش لطفي ندارد، اما شمالي‌ها عقيده ديگري دارند

آنها مي‌گويند ماهي جنوب به خاطر بوي زهمي كه دارد، دلچسب نيست. اما كدام‌يك درست مي‌گويند؟ پاسخ اين سوال پيچيده نيست.

بوي ماهي به ذائقه افراد بستگي دارد و اغلب كساني كه مرتب ماهي مي‌خورند ديگر طعم و بو برايشان ملاك سنجش و ارزش نيست و ماهي را فقط براي كسب مواد مغذي‌اش مصرف مي‌كنند.

تحقيقات نشان داده است استان‌هايي كه در مجاورت دريا قرار دارد از مصرف‌كنندگان اصلي آبزيان محسوب مي‌شود. در بين استان‌هاي شمالي كشور گيلان، مازندران و گلستان و در ميان استان‌هاي جنوبي بوشهر، هرمزگان و خوزستان قهارترين ماهيخوران كشور شناخته شده‌اند.

اما چرا سرانه مصرف ماهي در كشور پايين است؟ پاسخ اين سوال هم ساده است. از آنجا كه خوردن ماهي به دليل داشتن استخوان‌ها و تيغ‌هاي ريز و درشت براي كودكان و سالمندان آسان نيست و به دليل بوي زهم، ذائقه ايراني آن را نمي‌پسندد و از همه مهم‌تر در مقايسه با گوشت مرغ قيمت بالاتري دارد، بيشتر خانواده‌ها ترجيح مي‌دهند آن را از سبد خريد خانوار حذف كنند.

اما بايد بدانيد و آگاه باشيد ماهي از نظر ويژگي‌هاي تغذيه‌اي با مرغ و گوشت ‌قرمز قابل مقايسه نيست و مصرف دو تا سه بار آن در هفته توصيه مي‌شود، اما درميان ماهي‌هاي آزاد و پرورشي، پرچرب و كم‌چرب و ماهي‌هاي شمال و جنوب كدام يك مناسب‌تر است؟

خانم‌هاي باردار ماهي آزاد نخورند

گونه‌هاي مختلف ماهي‌هايي كه آزادانه در دريا رشد كرده و از املاح دريا و موجودات ريزي به نام فيتوپلانكتون‌ها تغذيه مي‌كنند در مقايسه با ماهي‌هاي پرورشي كه در حوضچه‌ها محبوس و با مواد مصنوعي تغذيه مي‌شود، امگا ـ 3 بيشتري داشته و ريزمغذي‌ها و كيفيت پروتئيني بالاتري دارد، اما موضوع مهم آن‌كه آب دريا به دليل آلودگي‌هاي محيطي حاوي ميزان بالاي جيوه و سمومي است كه براحتي وارد گوشت ماهي مي‌شود و مصرف زياد و مستمر آن براي نوزاد خانم‌هاي شيرده و جنين زنان باردار و همچنين بيماران مبتلا به ناراحتي‌هاي عصبي و افسردگي موجب تضعيف سيستم عصبي بدن مي‌شود.

ماهي پرورشي را از اماكن معتبر خريداري كنيد

اما چرا گوشت برخي ماهي‌هاي پرورشي بوي خزه يا لجن مي‌دهد؟ بيشتر ماهي‌هاي پرورشي در تراكم بالا و در استخرهاي كوچك رشد مي‌كنند.

اين مكان‌ها بايد از سوي پرورش‌دهندگان با تركيبات خاصي ضدعفوني شود تا انگل‌هاي بيماريزا نابود و محيط استخرعاري از خزه و تركيبات نامطبوع شود، حال اگر به بهداشت اين محيط رسيدگي نشود بتدريج محيط زندگي ماهي آلوده و متعفن شده و به دليل آن‌كه بافت ماهي چرب و تغذيه آن از آب صورت مي‌گيرد، بتدريج گوشت آن بدبو مي‌شود. البته اين را هم بدانيد مصرف بيش از حد داروها و مواد شيميايي، گوشت ماهي‌هاي پرورشي را مسموم و غيرقابل مصرف مي‌كند.

ماهي‌هاي پرچرب غني از امگاـ3 و ويتامين D

برخي ماهي‌ها بوي زهم مي‌دهند و به دليل آن‌كه ذائقه خانواده‌هاي ايراني آن را نمي‌پسندد، از سبد غذايي خانوار حذف مي‌شود، اما بايد بدانيد ماهي‌هايي كه بوي زهم مي‌دهد اغلب پرچرب بوده و غني از اسيدهاي چرب امگاـ3 است.

اين ماهي‌ها با توجه به نوع تغذيه و وجود اسيدآمينه‌اي به نام بيوژن (عامل ايجاد بوي ماهي) و به دليل چربي غيراشباع بالا در گوشتشان بوي آب دريا، خزه يا جلبك‌ها را در خود نگه داشته و اين همان عاملي است كه موجب بوي زهم ماهي مي‌شود.

پس اگر به فروشگاه شيلات رفتيد و انواعي از ماهي‌هاي بدبوي جنوب يا اقيانوسيه به شما معرفي شد، بدانيد سرشار از امگاـ3، يد، سديم و ويتامين D است، قابليت هضم راحتي دارد، درمقايسه با سايرگوشت ماكيان بافت پيوندي تردتري داشته، راحت‌تر هضم مي‌شود و مصرف آن براي سالمنداني كه مشكلات گوارشي دارند، مفيد و به دليل يد فراوان براي تنظيم ترشح غده تيروئيد موثر است.

اگرهم تمايل به خريد ماهي شمال داريد، آگاه باشيد انواع پرچرب آن علاوه بر امگاـ3، سرشار از كلسيم و فسفر بوده و بخصوص انواع ماهي‌هاي ريزي همچون كيلكا و ساردين كه به همراه پوست و استخوان مصرف مي‌شود، در دوران يائسگي و بلوغ كه نياز بدن به جذب كلسيم بيشتر مي‌شود مفيد است.

پژوهشگران دانشگاه هاروارد دريافته‌اند سطح جيوه و ديگرسموم شيميايي در گوشت ماهي‌هاي ريزجثه پايين‌تر از ماهي‌هاي بزرگ‌جثه است. بنابراين بچه‌هاي زير 12سال و خانم‌ها در دوران بارداري و شيردهي براي مصرف بيشتر ماهي و جذب كمتر جيوه بهتر است هفته‌اي دو وعده از ماهي‌هاي ريزجثه و ميگو به صورت پخته ميل كرده و از مصرف ماهي‌هاي بزرگ و شكاري خودداري كنند.

ماهي‌هاي اقيانوسيه به باروري مردان كمك مي‌كند

يك بررسي جديد نشان داده است اسيد دكوزوهگزانوييك يا DHA ـ كه نوعي اسيد چرب امگاـ3 است و ميزان آن در ماهي آب‌هاي سرد اقيانوسيه و جلبك‌ها بالاست ـ براي رشد سلول‌هاي مغز، چشم و باروري اسپرم مردان مفيد است. طبق اين بررسي، DHA درتشكيل ساختاري به نام آكروزوم نقش دارد.

آكروزوم ساختاري در سر اسپرم است كه درون آن آنزيم‌هاي تجزيه‌كننده لايه‌هاي بيروني تخمك وجود دارد و امكان وارد‌شدن اسپرم به تخمك و لقاح را فراهم مي‌كند كه اگر اين ساختار و آنزيم آن به دليل كمبود اسيد‌هاي چرب امگاـ3 دچار نقصان شود، احتمال ناباروري مردان را افزايش خواهد داد.

ميگو گران اما پرخاصيت

مي‌گويند ميگو نوعي آبزي خوش‌خوراك است، اما هركسي طعم آن را نمي‌پسندد. البته اگر با آرد و ادويه‌جات طعم‌دارشود تا حدودي دلچسب مي‌شود.

اين آبزي در مقايسه با گوشت‌قرمز و مرغ كالري كمتري دارد و پروتئين آن حاوي تمام اسيدهاي آمينه ضروري براي رشد است.

گوشت آن راحت هضم مي‌شود و علاوه بر اسيد چرب امگاـ3 منبع غني از ويتامين‌هاي A،B12 ، E و D است و سلنيوم عنصر منحصر به‌فرد آن است كه مانع آسيب به سلول‌ها شده و از تكثير تومورهاي سرطاني به طرز چشمگيري جلوگيري مي‌كند و با افزايش اسپرم‌هاي طبيعي به رفع اختلالات ناباروري مردان كمك مي‌كند.

البته بايد بدانيد ميگو نسبت به ساير آبزيان كلسترول بالايي دارد و به دليل موادپروتئيني براي مبتلايان به نقرس و اسيداوريك بالا محدوديت مصرف دارد.

بد نيست بدانيد «لابستر» كه گاهي با نام آن در ماهي‌فروشي‌ها يا رستوران‌هاي مدرن مواجه مي‌شويم، نوعي شاه‌ميگوست كه ساختمان و شكل بدن آن مانند ميگو، اما جثه درشت‌تري داشته و تنومندتر از خرچنگ است.

گران‌ترين و مدرن‌ترين آبزي بوده و اغلب به صورت زنده عرضه مي‌شود و خواص آن با گوشت ميگو برابري مي‌كند.

تازه يا منجمد، ماهي بخوريد

اگر قصد خريد ماهي‌هاي جنوب را داريد حتما آنها را به صورت منجمد و در بسته‌بندي‌هاي بهداشتي كه داراي تاريخ صيد و مصرف است، انتخاب كنيد. در صورت خريد ماهي تازه شمال هم بلافاصله محتويات شكم و آبشش‌هاي آن را تخليه كنيد و به ياد داشته باشيد ماهي‌هايي كه به صورت شكم‌پر نگهداري مي‌شود، مي‌تواند با توليد ماده‌اي حساسيت‌زا به نام هيستامين براي مصرف‌كننده مخاطره‌آميز شود.

فاخره بهبهاني