تلاش براي حفظ مرواريد خزر

جام جم آنلاين/ سران پنج كشور حاشيه درياي خزر در آخرين نشست مشترك خود در سال ۲۰۱۰ بر سر ممنوعيت صيد ماهي‌هاي خاوياري به توافق رسيدند.

اما به اعتقاد كارشناسان و مقامات شيلات كشورهاي حاشيه خزر، صيد اين ماهي‌ها در سال ۲۰۱۱ نيز همچنان ادامه داشته است.

حالا در شرايطي به سال 2012 وارد مي‌شويم كه بار ديگر گفته مي‌شود صيد ماهي‌هاي خاوياري خزر از ابتداي سال نوي ميلادي ممنوع مي‌شود.

اين تصميم در پي سي‌و دومين نشست كميسيون مشترك منابع زيست‌محيطي درياي خزر به تصويب رسيده و قرار است كشورهاي حاشيه خزر به موجب آن و با اجراي طرح‌هاي مختلف، از منابع زنده اين دريا بيشتر حفاظت كنند

ماهيان خاوياري يا استروژن، از خانواده تاس‌ماهيان و ازجمله گونه‌هاي آبزي كم نظيري هستند كه از قدمتي چندميليون ساله كه به عصر ژوراسيك باز مي‌گردد برخوردارند.

به همين دليل ماهيان خاوياري را فسيل‌هاي زنده‌اي مي‌نامند كه تا به امروز باز مانده‌اند. اين ماهيان به ۲۷ گونه و زيرگونه در جهان تقسيم مي‌شوند كه از اين تعداد شش گونه در درياي خزر زندگي مي‌كنند.

ارزش ماهيان خاوياري نه‌به‌جهت استفاده از گوشت كه به واسطه تخم آنهاست كه به خاويار يا مرواريد سياه مشهور است.

اهميت حفظ و نگهداري اين ميراث ارزشمند در حالي است كه افزايش تصاعدي قيمت خاويار باعث شده تا صيد اين‌گونه خاص افزايش يافته و در نتيجه اين ماهيان در ليست قرمز موجودات در حال انقراض قرار گيرند. در اين ميان با وجودي كه بسياري از كشورها به پرورش مصنوعي خاويار اقدام كرده‌اند اما كماكان، گونه‌هاي آزاد آن از ارزشي قابل توجه برخوردارند و استقبال بازارهاي لوكس جهان از آن، منجر به سرپيچي از كنوانسيون سايتيس(كنوانسيوني براي حفظ برخي از گونه‌هاي در خطر انقراض در برابر بهره‌برداري بي‌رويه) و در نهايت كاهش محسوس گونه‌هاي ماهيان خاوياري شده است.

تعليق صيد ماهيان خاوياري به مدت ۱۰ سال در حالي از آغاز سال 2012 به اجرا در مي‌آيد كه 93درصد از ذخاير ماهيان خاوياري جهان در درياي خزر موجود است البته ناگفته پيداست براي حفظ اين‌گونه در حال انقراض، ممنوعيت صيد آنها كافي نيست.

در واقع براي كاهش خطرات ناشي از آلودگي شديد اكوسيستم خزر، مي‌بايست هر چه سريع‌تر تمهيدات جدي انديشيده شود.

از طرف ديگر مي‌بايست واردات اين نوع از ماهي‌ها از سوي كشورهاي اروپايي، آمريكا و ديگر مصرف‌كنندگان خاويار ممنوع شود، بخصوص اين‌كه خاويار كالايي نيست كه نبود آن سيستم غذايي دنيا را به هم بريزد. خاويار جزو كالاهاي لوكس و گران‌قيمت است.

با ممنوعيت صيد ماهيان خاوياري در سال جديد، فرصتي طلايي براي نجات مرواريد خزر پيش آمده كه مي‌بايست آن را اقدامي مثبت قلمداد كرد.

هرچند بسياري از كارشناسان مطمئن نيستند برخي از پنج كشور حاشيه‌ خزر (ايران، روسيه، تركمنستان، جمهوري آذربايجان و قزاقستان) اراده‌ واقعي دراين مورد داشته باشند