توسعه شیلات گیلان در گرو رشد صنایع تبدیلی

کلید توسعه شیلات گیلان در گرو رشد و توسعه صنایع تبدیلی است چرا که این نوع صنایع از ارکان اصلی افزایش درآمد، اشتغال، ارزش افزوده و تقاضا است

خبرنگار مهر، رشد جمعیت و نیاز روز افزون به مواد پروتئینی ایجاب می ‌کند که در زمینه تولید محصولات آماده طبخ آبزیان اقدامات موثری انجام شود، توسعه صنایع شیلاتی که به تولید فرآوردههای متعددی از ماهی می ‌پردازد یکی از این اقدامات است. همچنین توسعه صنایع شیلاتی علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز شهروندان در فصول مختلف سال، ماندگاری طولانی فرآوردهها و ایجاد اشتغال را نیز به همراه دارد.

در این ارتباط مدیرکل شیلات گیلان گفت: با هدف استفاده بهینه از تولیدات آبزیان استان اعم از منابع دریایی و آبزیان پرورشی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی شیلاتی به منظور حفظ و بهبود کیفیت، در دسترس قرار دادن محصول، تنوع در محصولات مطابق با ذائقه مصرف‌ کنندگان، کاهش ضایعات، ایجاد ارزش افزوده و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش سرانه مصرف آبزیان در استان امری ضروری است

سعیدی افزود: تنوع در تولید و بسته ‌بندی محصولات، به کارگیری تکنولوژی روز و برتر، شناسایی بازار هدف داخلی و خارجی، بازنگری مقررات و قوانین و بروزرسانی آنها با هدف تسهیل در برخی از بخش‌ ها و بهبود زمینه توسعه صنعت استان از راهکارهای مهم و موثر توسعه صنایع شیلاتی استان است.

وی اظهارداشت: تامین تسهیلات بانکی مناسب با هدف افزایش ظرفیت تولید و استفاده حداکثری از ظرفیت ‌های ایجاد شده، توسعه استانداردهای تضمین کیفیت در مراحل صید و برداشت تا فرآوری به ‌منظور فراهم سازی تامین ماده اولیه مناسب صنایع و همچنین ایجاد آمادگی برای حضور در کشورهای مختلف از دیگر راهکارهای مهم است.

سعیدی در ادامه به نقش مهم آبزیان در تامین سلامت افراد جامعه اشاره کرد و یادآورشد: آبزیان در زمره سالمترین منابع غذایی هستند که کمترین افزودنیها و هورمونها را دارند و مملو از امگا 2 و 3 هستند.

متاسفانه دشواری پاک کردن ماهی، فساد پذیری سریع، بوی مخصوص، وجود استخوانهای ریز در برخی گونه ها و عدم شناخت کافی از ارزشهای غذایی - دارویی گوشت ماهی موجب کاهش میزان سرمایه گذاری و توسعه در بخش صنایع شیلاتی کشور شده است.

در برخی کشورهای پیشرفته با استفاده کامل از همه گونه های آبزیان و حتی زائدات و اندامهای باقیمانده حاصل از فرآوری، توانسته اند با کاهش این مشکلات و عرضه محصولات متنوع با کیفیت بالا موجب افزایش ارزش افزوده قابل ملاحظه ای برای گونه های مختلف آبزیان شده و نیزغذای بسیار مناسبی را از لحاظ قیمت و ارزش تغذیه ای در اختیار گروههای مختلف جامعه خود قرار دهند.

در ایران فقط در نوارساحلی شمال و جنوب گرایش به خوردن ماهی وجود دارد و در سایر نقاط کشور مردم با مصرف ماهی مانوس نیستند.

الگوی مصرف آبزیان در ایران محدود است

ایرانیها معمولا ماهی را به صورت سرخ کرده و در وعدههای غذایی اصلی (ناهار و شام) استفاده می کنند در حالیکه با انواع روشهای فرآوری می توان ماهی را با طعمهای متنوع در وعدههای مختلف غذایی مصرف کرد.

با بهره گیری از تمامی ظرفیتهای موجود در بخشهای مختلف صید و آبزی پروری، صنعت و فناوری با اجرای پروژههای تحقیقاتی کاربردی و تاکید برتنوع بخشی به روشهای مصرف فرآوردههای آبزیان می توان گامهای موثری به منظور بهره وری بیشتر و اصلاح الگوهای عرضه و مصرف آبزیان در جامعه برداشت.

مرکز ملی تحقیقات فرآوری آبزیان در سالهای اخیر با بهره گیری از کارشناسان مجرب خود توانسته است به موفقیتهای چشمگیری در زمینه تولید فرآوردههای نوین از آبزیان و همچنین بهینه سازی فرآیندهای تولید محصولات فرآوری شده دست پیدا کند که از مهمترین این محصولات می توان به تولید پفک، بستنی، سوسیس، فیش بال و اشترودل ماهی اشاره کرد

ک کارشناس ارشد شیلات در این ارتباط گفت: بهبود کیفیت، فرآوری محصولات شیلاتی و عرضه به بازار پس از تولید و صید و به دست آوردن بازارهای صادراتی از دغدغه های مهم صاحبنظران در این عرصه است.

ایجاد تنوع و مزیت رقابتی باید رویکرد صاحبان صنایع شیلاتی باشد

محمد حسین جمالی با بیان اینکه فرم دهی، شکل دهی و فرآوری آبزیان از نیازهای مهم قشر جوان برای دسترسی و طبخ آسان تر است، افزود: ایجاد تنوع، در دسترس بودن و به طور کلی مزیت رقابتی باید رویکرد صاحبان صنایع شیلاتی باشد.

وی همچنین بر لزوم افزایش سهم تولیدات آبزی در سبد غذایی خانوار تاکید کرد و اظهارداشت: در کنار افزایش تولید آبزیان، فرهنگ‌ سازی مصرف این نوع محصول بین خانوارهای شهری، روستایی و عشایری به منظور ارتقای سلامت غذایی جامعه باید برنامه ریزی شود.

این کارشناس مسائل شیلاتی یادآورشد: توسعه شیلات علاوه بر کمک به امنیت غذایی جامعه، با ایجاد کارگاهها و صنایع تبدیلی مرتبط، افزایش نرخ اشتغال را به همراه داشته و با افزایش درآمد بهره‌ برداران، وضعیت معیشتی کشاورزان استان را ارتقا خواهد بخشید.

به هر حال کشورهای زیادی سهم عمده ای از اشتغال و صنعت خود را بر پایه شیلات و آبزیان پی ریزی کرده اند، از آنجائیکه چهارپنجم کره زمین را آب فرا گرفته و تنوع تولیدات شیلاتی و آبزیان و پروتئین حاصل از آن، همراه با فوائد عدم تخریب و ویرانی زمین بسیار حائز اهمیت است، جهان نگاه ویژه ای به شیلات دارد.

کشتیهای بزرگ و مجهز به تکنولوژی روز صید صنعتی، کشتی های مجهز به کارخانه صنایع غذایی و فرآوری و بسته بندی و سردخانه دار، تونل های انجماد، مزارع بزرگ پرورش خرچنگ، قورباغه، کروکودیل، انواع ماهیان سردآبی و گرمابی، ماهی خاویار، میگو و غیره هم حکایت از جایگاه ویژه شیلات در زندگی بشر دارد..

از اهمیت شیلات و صنایع شیلاتی همان بس که کشور مجارستان با وجود عدم دسترسی به آبهای آزاد و دریا قطب بزرگ صنعت شیلات و علوم شیلاتی در جهان است. به همین جهت مصرف سرانه فرآوردههای شیلاتی در ژاپن به 70 کیلوگرم، اروپا به بیش از 25 کیلوگرم و متوسط جهان به حدود 16 کیلوگرم می رسد در حالیکه در ایران رایج ترین مصرف فرآوردههای شیلاتی فقط ماهی است که به سختی سرانه مصرف به هشت کیلوگرم می رسد که البته این رقم نیز با احتساب مصرف بالای آبزیان در استانهای ساحلی جنوب و شمال کشور حاصل شده است.

در اکثر استانهای کشور مصرف ماهی بسیار محدود و گاه تنها منحصر به سبزی پلو با ماهی شب عید و ماهی کباب ایام خاصی از سال و به شرط توانایی خرید مطرح یا تن ماهی نیز به عنوان خوراک آماده مصرف می شود.

تحولات اساسی در بخش شیلات گیلان ایجاد شود

استاندار گیلان نیز گفت: با توجه به محدودیت ها باید از امکانات موجود برای بهره برداری بیشتر از آببندان ها برای تولید ماهیان گرمابی و سردآبی در استان استفاده کرد.

مهدی سعادتی همچنین ابعاد ساماندهی شیلات استان را وسیع توصیف و افزود: با برنامه ریزی و همکاری مسئولان ملی و استانی، در بخش شیلات باید تحولات چشمگیری ایجاد کرد

ی با اعلام اینکه اشتغال پایدار در صنایع تبدیلی نهفته است، اظهارداشت: سیاست اصولی استان توسعه بیش از پیش این گونه صنایع است.

استاندار گیلان یادآورشد: صنایع تبدیلی و فرآوری شیلاتی دراستان باید بیش از پیش توانمند شود زیرا اینگونه صنایع علاوه بر سازگاری با محیط زیست، اشتغال پایدار را به همراه دارد.

بدون شک استان گیلان با قابلیتهای فراوان در بخش شیلات و آبزیان دارای ظرفیت های مناسبی برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی با ایفای نقش اساسی در ایجاد و توسعه زنجیره های تولید و تنوع بخشی به مشاغل با کاهش ضایعات تولید و ایجاد ارزش افزوده موجب ایجاد اشتغال مولد و کاهش نرخ بیکاری شده و بدین ترتیب در ارتقا شاخص های زندگی ساحل نشینان و رشد اقتصادی مناطق روستایی مؤثر بوده و به توسعه این مناطق کمک می کند