گره كور مرگ دلفین ها

تراژدی مرگ دلفین ها سالهاست كه انسانهای دوستدار محیط زیست را غمگین و غمگین تر می كند

هرچند كه گفته می شود كه مرگ دلفین ها فقط مختص ایران نیست و مرگ دسته جمعی آنها در ساحل كشورهای دیگر نیز رخ می د هد ولی دیدن صحنه های دلخراش از پیكرهای خون آلود و بی جان آنان در ساحل، دل هرانسانی را به درد می آورد.

نتایج تحقیق دانشمندان نشان می دهد كه دلفین ها از جمله موجودات دریایی هستند كه مفهوم مرگ را درك می كنند .این در حالی است كه این موجودات باهوش و بازیگوش از نظر ارتباطی بیش از دیگر موجودات شبیه انسان هستند و می توانند با یكدیگر حرف بزنند.

در این تحقیق كه مجله نیوساینتیست نتایج آن را منتشر كرده ، آمده است كه علایم متعددی وجود دارد كه نشان می دهد دلفین ها نسبت به همنوعان مرده خود واكنش نشان می دهند .

این بررسی ها در سال 2006 بر روی دلفین های بینی بطری آغاز شد و در سال 2007 دانشمندان دلفین مادری را مشاهده كردند كه برای رساندن جسد بچه اش كه تازه مرده بود ، به سطح آب تلاش می كرد تا بتواند به آن تنفس دهد .

در دو روز متوالی این عمل بارها بارها توسط دلفین مادر تكرار شد و زمانی كه دلفین مادر امید خود را در نجات بچه از دست داد ، آن را با پوژه خود لمس كرد و مرتب صدایش زد .

این در حالی است كه ما انسان ها هر سالانه شاهد مرگ تعدادی از این حیوانات در دریاهای جهان هستیم .

در كشور ما ایران نیز سالانه شاهد مرگ دلفین ها در سواحل جنوبی كشور هستیم . گره كور مرگ دلفین ها مدتهاست كه توسط كارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست در حال بررسی است .

كارشناسان سازمان محیط زیست براین باورند كه علت مرگ آنها ضربات بی رحمانه صیادان به جمجمه این گونه های با ارزش است اما كارشناسان موسسه تحقیقات شیلات ایران این باور را رد می كنند و می گویند نباید صیادان را قاتل دلفین ها دانست .

كارشناسان موسسه تحقیقات شیلات در این مورد اعلام كردند كه صیادان با ضربه زدن به سر دلفین ها سبب مرگ آنها نمی شوند بلكه آنان به جای اینكه دلفین ها را بكشند آنها را از توری كه در آن گرفتار شده اند، نجات می دهند.

اما متاسفانه سالانه با جمعیت زیادی از دلفین هایی كه به ساحل آمده اند و به اصطلاح ساحل گیر شده اند مواجه می شویم كه ضربه به سر حیوان وارد شده است و یا این كه حیوان با كشتی های بزرگ صیادی یا نفت كش ها برخورد كرده و همین امر موجب مرگ دلفین شده است .

' عبدالرضا كرباسی ' معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست دراین مورد گفت: هفته گذشته یك دلفین در سواحل بوشهر به دلیل ضربه وارده توسط صیادان سازمان شیلات به ناحیه جمجمه تلف شد، در واقع این اولین باری نیست كه ماهیگیران شیلات با بی مبالاتی و بی رحمی موجب تلف شدن این گونه ارزشمند می شوند.

وی در مورد گونه دلفین تلف شده در سواحل بوشهر توسط صیادان افزود: این گونه از نوع بینی بطری با طول بدنی معادل 234 سانتیمتر است و اگر چه در ظاهر سالم است ولی علت مرگ آن ضربه وارده به جمجمه توسط ماهیگیران شیلات گزارش شده است .

كرباسی اظهار داشت: در حال حاضر به دلیل فعالیت های شیلاتی و رفتار بسیار بد ماهیگیران صنعتی با گونه های آبزیان تعداد قابل توجهی از دلفین ها در تور ماهیگیران گرفتار می شوند وهمین گرفتاری نهایتا به مرگ آنها منتهی می شود .

وی گفت: ازآنجایی كه حضور دلفین ها نشان دهنده حضور تن ماهیان در یك مكان است بنابراین صیادان از این نشانه استفاده می كنند و بدون توجه به حضور دلفین ها با ضربات محكم تور درآن ناحیه موجب تلف شدن آنی و یا گیج شدن دلفین ها می شوند.

معاون محیط دریایی سازمان محیط زیست ادامه داد: هنگامی كه یك دلفین صدمه می بینید صدایی خاص از خود خارج می كند و چون گیج می شود سیستم جهت یابی حیوان دچار اختلال می شود و در نهایت به سمت خشكی می رود كه در زمان ایجاد آن صدای خاص ، تعداد زیادی از دلفین ها به سمت حیوان كشیده می شوند كه همین امر گاهی منجر به گل نشستن دسته جمعی دلفین ها می شود.

وی افزود: البته در سال جاری با توجه به آموزش هایی كه توسط سازمان محیط زیست به صیادان ارایه شده است ، تلفات این گونه بیش از 2 تا 3 مورد نبوده است و در بسیاری مواقع با كمك های اولیه مردم محلی دلفین های آسیب دیده نجات یافته اند .

كرباسی اظهارداشت: در راستای نجات دلفین هایی كه به دلایل مختلف در سواحل به گل می نشینند پیش نویس دستورالعمل امداد و نجات دلفین ها و كوسه های خلیج فارس و دریای عمان تدوین شده است.

وی گفت: این پیش نویس پس از نهایی شدن حداقل در 100 هزار نسخه چاپ و دراختیار جوامع محلی قرار خواهد گرفت تا در زمان مشاهده دلفین های به گل نشسته در سواحل بتوان از اقدامات مردمی استفاده بهینه كرد.

معاون محیط دریایی سازمان محیط زیست افزود: این دستورالعمل دو قسمت مجزا دارد كه یك بخش آن بسیارعامیانه است و برای استفاده مردم عادی است و بخش دیگر آن ویژه كارشناسان و متخصصان است.

اما در زمینه نجات دلفین ها سازمان شیلات نیز فعالیت هایی را آغاز كرده است .

' حسین نگارستان ' رییس بخش اكولوژی موسسه تحقیقات شیلات ایران در این مورد به ایرنا گفت: فرهنگ سازی در زمینه نحوه صید و صیادی و كنار‌ آمدن صیادان با دلفین ها در زمان صید یكی از برنامه های آموزشی این موسسه است .

وی براین باور است كه ممكن نیست صیادان در زمان صید به كشتن دلفین ها اقدام كنند زیرا رها كردن آنها از تور ماهیگیری بسیار راحت تر از ضربه زدن به آنهاست .

نگارستان خاطرنشان كرد : در صورت وارد كردن ضربه ، حیوان می میرد و بعد لاشه دلفین سنگین تر می شود و از این رو رها كردن حیوان مرده از تور با سختی انجام می شود. در حالی كه می توان به راحتی با پایین آوردن قسمتی از تور دلفین را آزاد كرد .

وی اظهارداشت: صیادی به روش های مختلف ' پیاله ای ' و ' ترال ' انجام می شود كه در روش پیاله ای ، تور ماهی ها را محاصره می كند و در زیر بسته می شود كه گاهی دلفین ها نیز دراین تور گرفتار می شوند كه دراین صورت خارج كردن حیوان از تور بسیار راحت تر از كشتن یا ضربه زدن به حیوان است.

نگارستان ادامه داد: در روش ترال تور كیسه ای است و به پشت كشتی صیادی كشیده می شود و در این روش سرعت پایین است در حالی كه دلفین با سرعتی حدود 45 كیلومتر در ساعت حركت می كند بنابراین امكان گیر افتادن آن در تور ترال وجود ندارد .

وی دلیل اصلی گیجی و ساحل گیری دلفین ها را آلودگی های صوتی در دریاها عنوان كرد و گفت:‌ وجود تجهیزات نظامی كشورهایی مانند امریكا در خلیج فارس باعث خروج صداهایی با فركانس بالا می شود كه این مسئله تاثیر بسیار بدی روی سیستم ردیابی دلفین ها دارد.

وی ادامه داد: صدایی كه از سیستم های نظامی خارج می شود به اندازه صدای بلند شدن یك هواپیمای دو موتوره است از این رو دلفین ها با این صدا به صورت موقتی كر می شوند و توان ردیابی خود را از دست می دهند پس با سرعت 45 كیلومتر در ساعت بدون هدف شنا می كنند كه دراین هنگام دیواره ساحل را نمی توانند تشخیص دهند در نتیجه در ساحل گرفتار می شوند و به اصطلاح ' ساحل گیر'‌ می شوند و به گل می نشینند.

رییس بخش اكولوژی موسسه تحقیقات شیلات ایران تاكید كرد: نباید صیادان را متهم به قتل دلفین ها كنیم.

وی گفت: ما از سازمان محیط زیست خواستیم در مورد حضور تجیهزات نظامی در آبهای خلیج فارس و آسیب رساندن آنها به محیط زیست دریایی به مجامع بین المللی شكایت كند