دريا با ما قهر كرده است

دريا با ما قهر كرده است

نيمه شب كنار ساحل دريا، صيادان مشغول جمع‌آوري تورهايي هستند كه شب قبل درآب رها كرده بودند. همه با لباس‌هاي ضدآب و چكمه از پير گرفته تا جوان دست به دست هم داده تا تورها را از آب بيرون بكشند. تور را از آب بيرون كشيدند و صيادان مشغول جداسازي ماهياني شدند كه هنوز كنار ساحل زنده بودند، ماهيان را پس از جدا‌سازي داخل ماشين‌هاي باري ريختند تا به بازار ماهي‌فروشان رشت منتقل كنند.
ساحل خلوت شد. چند صياد كهنه كار در گوشه‌اي مشغول استراحت كردن بودند؛ الهي شكر. صداي دايي خسرو يكي از كهنه‌كار‌ترين صيادان منطقه بود كه با موهاي سفيد همراه جوانان مشغول جمع كردن تورها بود و اكنون بر روي نيمكتي نشسته و به دريا نگاه مي‌كند. نزديكش شدم با چهره خوش مرا پذيرفت؛ از 15 سالگي تا الان كه حدود 47 سال مي‌شه توي همين ساحل دارم ماهي‌گيري مي‌كنم و الانم با دوتا از پسرام مشغول كارم، همونايي بودن كه سوار ماشين شدن و رفتن. يادمه همسن و سال اونا كه بودم دريا قشنگ‌تر بود. رنگ آب روشن‌تر و ماهيا هم قشنگ‌تر از الان بودن و مشتريا هم خوب ماهيا رو مي‌خريدن. يادمه من و پدرم و دوتا از برادرام كه يكيشون توي همين ساحل غرق شد قبل از همه صيادا بارمونو مي‌بستيم و زود‌تر از همه مي‌فروختيم، يادش بخير اون موقع يه عشق ديگه‌اي بود نه اينكه الان بخوام ناشكري كنما نه ولي جوان، دريا عوض شده رنگش، بوي آبش، مزه ماهيا كلا با زمون ما خيلي فرق كرده. شايد راست مي‌گن بخاطر آلودگيه ولي من كه سواد درست حسابي ندارم.
يادمه قديما، سال‌هايي كه دريا ماهي كم مي‌داد مي‌گفتن دريا با ما قهر كرده. من آدم خرافاتي‌اي نيستم ولي شايد الانم دريا با ما قهر كرده چون من چند گونه از ماهيا رو كم مي‌بينم يا اصلا نمي بينم شايد پسرم راست مي‌گه كه نسل اين ماهيا از بين رفته باشه ولي من كه آدم قديمي هستم مي‌گم چون ما با دريا مهربون نبوديم دريا با ما قهر كرده.
يادمه قديما رودخونه‌هاي اطراف رشت و كلا رودخونه‌هاي گيلان همشون پر از ماهي بودن و خيلي از صيادا اصلا دريا نميومدن و از همون رودخونه زندگي خودشون رو مي‌چرخوندن ولي الان چي بگم، نه اون رودخونه‌ها ماهي دارن نه صيادا به هزار دليل ذوق و شوق ماهي گرفتنو، خيليا كه قديما با ما همينجا صيادي مي‌كردن الان رفتن سراغ كار ديگه، ديگه كسي با عشق ماهي‌گيري نمي‌كنه شايد قديميا راست ميگن كه دريا با همه قهر كرده و اونا هم كه مي‌دونن دريا با ما آشتي نميكنه رفتن پي يه كار ديگه چون صيادي درآمد آنچناني نداره ولي بازم شكر، دريا شكم منو و خونوادمو سير ميكنه.
فقط من نيستم كه مي‌گم وضع دريا عوض شده، چند روز پيش با چندتا از دوستام كه توي بازار ماهي فروشان رشت هستن داشتم صحبت مي‌كردم، اونا از قديمياي بازارن و بازار رو خوب مي‌شناسن ولي اونايي كه يه زماني پنج، شيش تا زنبيل ماهي رو براي فروش به بازار مي‌بردن و تا قبل از غروب مي‌فروختن الان كمتر از سه تا زنبيل مي‌برن و مجبورن تا آخر بازار وايسن و ماهياشونو بفروشن. جوان، بهتر بگم زمونه عوض شده.
اون موقع فصل صيد كه مي‌شد بازار ماهي فروشان راه نبود، همه دنبال ماهي سفيد و كفال و كپور دريايي مي‌گشتن از گيلك گرفته تا مسافر ايراني و خارجي. آخه مي‌دوني كه ماهي سفيد انزلي رو هيچ جاي دنيا نداره، براش. سرو دست مي‌شكستن، مي‌دوني چقدر سفارش مي‌گرفتيم؟ بعضي روزا اصلا ماهيامون به بازار نمي‌رسيد چون مشتريا ميومدن همين جا مي‌گرفتن و مي‌بردن توي شهرهاي خودشون مي‌فروختن، الانم از اون جور مشتريا داريم ولي خيلي كم شده، دوستام ميگن مردم ديگه ماهي دوست ندارن ولي من باورم نميشه، كسي روچه توي گيلان و اصلا توي ايران بتوني پيدا كني كه بگه از ماهي سفيد انزلي خوشش نمياد شايد چون طعم ماهي عوض شده و ديگه اون طعم قديم رو نداره كمتر دنبالش ميان! از چند تا مشتري قديمي شنيدم كه ميگن ماهيا مزه‌شون عوض شده، دروغ چرا من خودمم وقتي مي‌خورم يه هم‌چين حسي‌رو دارم.
شايدم گراني ماهي دليلي باشه كه مردم ماهي كمتر بخرن. الان توي بازار ماهي فروشان رشت يه ماهي سفيد درشت رو بين 20 تا 25 تومن دارن ميفروشن. مردمم حق دارن وقتي قيمت رو بشنون فرار كنن براي همينه كه بازار ماهي فروشان رشت دم عيدي اين قدر خلوت شده. بالا رفتن قيمت ماهي تقصير كسي نيست، نه فقط ماهي نسبت به قبل كمتر شده به خاطر همينم قيمتا رفتن بالا. اصلا بخواي حساب كني همه چيز رفته بالا، چرا همين گوشت قرمز... .
وقتي من بهت مي‌گم دريا عوض شده از ديد من دنيا و زندگي هم عوض شده، نه اينكه بخوام ناشكري كنما، نه بازم خدارو شكر ولي همه چيز عوض شده يه چيزرو سر بسته بگم، بركت دريا از بين رفته اين قدر كه ما آدما باهاش بدرفتاري كرديم، از خود من بگير تا اون كسي كه توي شهر داره زندگي مي‌كنه، وقتي وضعيت رودخونه‌هاي ما اين‌طوريه آب دريا هم بايد بوي بد بده. شما تابستون برو توي دريا شنا كن، تمام بدنت سياه ميشه، نمي‌دونم نفت يا فاضلاب يا آب بيجاره (شاليزار) كه ميريزن توي دريا، من كه سر در نميارم چي بگم! آدم اينجا دوام نمياره چه برسه به ماهي، بيچاره دريا اگه بخواد اين‌طوري پيش بره تا چند سال ديگه هيچ جانوري نمي‌تونه توش زنده بمونه، جوان، دور تا دور اين دريا پنج كشور زندگي مي‌كنن، اگه دريا با ما قهر كنه با همه قهر ميكنه.
دريا فقط جاذبه توريستي ندارد
همه ساله تعداد زيادي از مسافران و افراد بومي براي گذراندن ايام تعطيل به كنار دريا مي‌آيند و از وضعيت و آلودگي آب دريا شكايت مي‌كنند و بيشتر در فصل تابستان است كه همه به فكر تجديد و احياي وضعيت نابسامان درياچه خزر هستيم و با پايان فصل تابستان كمتر مي‌شنويم كه آب دريا بالا آمده است، رنگ آب تيره شده است، دريا آلوده است، در آن شنا نكنيد و... اما دريا ساكناني هم دارد و البته كساني هم هستند كه رزق و روزي خود را از دريا كسب مي‌كنند پس دريا تنها به علاقه‌مندان محيط‌زيست تعلق ندارد و بايد از ديد صيادان هم به دريا نگريست؛ آنهايي كه از كودكي و به صورت سنتي در حال امرار معاش از دريا هستند و اكنون به دلايلي از اين شغل كنار كشيده‌اند يا با سختي به كارخود ادامه مي‌دهند.
درياچه خزر قدرت خود پالايي ندارد
درياچه خزر با توجه به دارا بودن اكوسيستم بسته و ورود آب‌هاي آلوده از طريق رودخانه‌هاي كشورهاي حاشيه و همچنين آلودگي‌هاي حاصله از سكوهاي نفتي موجود در آن و ورود حجم عظيمي از فاضلاب‌هاي انساني، صنعتي و كشاورزي به داخل اين اكوسيستم منحصر به فرد و عدم وجود راه خروجي آب‌هاي ورودي و در نتيجه ته‌نشين شدن آلاينده‌ها در كف آن، توان پالايش اين حجم از آلودگي‌هاي موجود را ندارد و ديري نمي‌پايد كه اين درياچه بزرگ جاي خود را به يك محيط از دست رفته مي‌دهد.
به گزارش فارس؛ محمد محبوب، معاون صيد استان گيلان گفت: 17 شركت تعاوني صيادي پره در سال‌هاي گذشته به دلايل از بين رفتن جايگاه صيد، فقر مالي و مشكلات داخلي هيات‌مديره، با يك‌هزار و 400 نفر تعطيل شدند.
معاون صيد و بنادر ماهيگيري شيلات گيلان خواستار قرار گرفتن شغل صيادي در زمره مشاغل خاص شد و خاطر نشان كرد: شغل صيادان به‌عنوان شغل سخت و زيان‌آور محسوب مي‌شود اما به دليل اينكه صيادان شش ماه از سال كار مي‌كنند و فاصله پرداخت حق بيمه دارند، كارشناسان آن را قبول نمي‌كنند. وي به مكاتبه‌هاي انجام شده شيلات گيلان، سازمان شيلات ايران و وزارت جهاد كشاورزي با وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي اشاره كرد و بيان داشت: تصميم بر اين است كه صيادي به عنوان مشاغل خاص در نظر گرفته شود و اين موضوع در حال پيگيري است.
معاون صيد و بنادر ماهيگيري شيلات گيلان با اشاره به اينكه وجود صيادان غيرمجاز و بهره‌برداري بي‌رويه شن و ماسه موجب شده تا رودخانه‌ها ماهيت خود را در چند سال گذشته از دست دهند، خاطر نشان كرد: ساختار اكولوژي رودخانه‌ها در حال حاضر دچار آسيب شده و عملا امكان حضور ماهيان مولد براي تخم‌ريزي و بازسازي ذخاير در رودخانه‌ها وجود ندارد.
وي خواستار توجه بيشتر محيط زيست به رودخانه‌ها شد و ابراز داشت: اميدواريم محيط‌زيست مانند گذشته در اين‌باره توجه بيشتري داشته باشد.
محبوب جامعه صيادي را بهره‌برداران از دريا خواند و ابراز داشت: متولي جامعه صيادي شيلات است.
دايي خسرو و همكارانش قشري هستند كه تاكنون كمتر به آنها پرداخته‌ايم كساني كه شايد سهم‌شان از دريا بيشتر از ماست، كساني كه در گذشته شايد تنها خطري كه آنها را تهديد مي‌كرد خطر غرق شدن در دريا بود ولي اكنون آسيب‌هايي چون انواع امراض پوستي و... آنان را تهديد مي‌كند، آنهايي كه سهم‌شان از دريا يك نيمه سال است تا در آن نيم سال درآمد ناچيزي را كسب كنند و نيمه ديگر سال را به كشاورزي و ديگر مشاغل بپردازند و با روندي كه پيش رو است در آينده صيادان اندكي خواهند توانست از منابع باقي‌مانده دريا صيد كنند