پرورش مصنوعی آرتمیا در سواحل جنوبی کشور، زمینه ساز خودکفایی صنعت آبزی‌پروری است /گ

پرورش مصنوعی آرتمیا در سواحل جنوبی کشور، زمینه ساز خودکفایی صنعت آبزی‌پروری است
دکتر ناصر آق در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه آذربایجان غربی اظهار کرد: آرتمیا موجود کوچکی است که به عنوان غذای زنده در تغذیه آغازین میگو، ماهیان دریایی، ماهیان خاویاری و ماهیان زینتی کاربرد وسیعی در دنیا دارد به طوری که 70 درصد نیاز دنیا به این محصول توسط آمریکا و مابقی عمدتا توسط چین تامین می‌شود
یک متخصص آرتمیا و آبزی پروری گفت: آرتمیا محصول استراتژیک صنعت آبزی پروری در جهان است
وی افزود: آرتمیا محصول استراتژیک این صنعت است و از آنجایی که ما تقریبا کل نیاز خود را از آمریکا و چین وارد می¬‌کنیم اگر امروز به هر دلیلی واردات تخم (سیست)آرتمیا از خارج متوقف شود پرورش و تولید میگو، ماهیان دریایی، ماهیان خاویاری و ماهیان زینتی در کشور به طور کامل تعطیل خواهد شد.این یعنی ورشکستگی و بیکار شدن دهها هزار نفر که در حال حاضر در این صنعت مشغول کار هستند و معطل ماندن هزاران میلیارد تومان سرمایه ملی که تاکنون برای توسعه این صنعت هزینه شده است. آیا ادامه این وابستگی برای آینده این صنعت خطرناک نیست؟ آیا وقت آن نرسیده تا با حمایت واقعی از متخصصین آرتمیا در این محصول استراتژیک خودکفا شویم؟
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه با اشاره به اینکه در سالهای 1370 تا 1375 سالانه حدود 300 هزار تن توده زنده و 30 هزار تن تخم مقاوم (سیست) آرتمیا در دریاچه ارومیه تولید می شد افزود: ارزش اقتصادی آرتمیایی که در آن سالها تولید می شد سالانه حدود 10 میلیارد دلار تخمین زده می¬شد. لذا برداشت حتی 50 درصد آن می توانست باعث تحول اقتصادی عظیم در منطقه و توسعه صنعت آبزی پروری در کشور شود که در آن سالها در بهره برداری از این ثروت عظیم غفلت شد. متاسفانه با شروع خشکسالی و کاهش تدریجی حجم آب دریاچه ارومیه و اشباع شدن آن با نمک از ذخایر آرتمیا به تدریج کاسته شد به طوری که در سال 1385 جمعیت آن بیش از 100 مرتبه کاهش یافت و در حال حاضر تقریبا نابود شده است.
وی اظهار کرد: خودکفا شدن صنعت آبزی پروری کشور در این محصول استراتژیک بسیار حیاتی است و این امر از دو طریق امکان پذیر است، یکی از طریق اجرای طرح فازبندی شده نجات دریاچه ارومیه مهیا می شود که اجرای این طرح می تواند در مدت یک سال نیاز صنعت آبزی پروری کشور را به این محصول تامین کند. با اجرای هر فاز احیای دریاچه ارومیه در ابعاد 100 کیلومتر مربع می¬‌توان حدود 100 تن سیست آرتمیا به ارزش 10 میلیون دلار تولید کرد. این یعنی تولید 80 تن بیش از کل نیاز صنعت آبزی پروری کشور به سیست آرتمیا و ارز آوری فراوان به کشور.
آق ادامه داد: دومین راه خودکفایی صنعت آبزی پروری کشور از طریق پرورش مصنوعی آرتمیا در استانهای جنوبی کشور در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان می باشد که بهترین مناطق برای این منظور حاشیه سایتهای پرورش میگو و استفاده از زهآب‌های خروجی از استخرهاست. بدین ترتیب با یک تیر چند هدف زده می شود به این صورت که زهاب‌های خروجی استخرهای میگو به دریا بر نمی گردد و باعث آلودگی زیستی دریا نمی شود. دوم اینکه هزینه تولید آرتمیا به مقدار زیادی کاهش می یابد، سوم اینکه با استفاده از این زهآب‌ها می توان صدها تن توده زنده آرتمیا نیز تولید و برای بهبودی کمی و کیفی تولید میگو استفده کرد و در نهایت با استفاده از این آبها می توان سیست بسیار مرغوب آرتمیا با ارزش اقتصادی بسیار بالا تولید کرد.
بنیانگذار انجمن آبزی پروری ایران اظهار کرد: برخلاف میگو و انواع ماهی، لارو آرتمیا پس از رهاسازی به استخرهای پرورشی طی حداکثر 15 روز به بلوغ رسیده و به تولید مثل و تولید سیست می پردازد و برداشت محصول نیز از همان روز شروع و به طور روزانه تا پایان دوره ادامه می یابد. سودآوری پرورش آرتمیا نیز از پرورش میگو بیشتر است چون هزینه های پرورش آرتمیا به مراتب کمتر از پرورش میگوست. در واقع برای شروع پرورش آرتمیا در یک سایت 20 هکتاری فقط 10 کیلو سیست آرتمیا کافی است و مواد اولیه مورد نیاز برای پرورش آن شامل کود حیوانی، کود شیمیایی، مخمر، ملاس و سبوس برنج یا سبوس گندم می باشد.
دکتر آق ادامه داد: آرتمیا می تواند ضایعات کشاورزی را به عنوان غذا مصرف و آنها را به پروتئین حیوانی تبدیل کند و علاوه بر آن محصولی تولید کند که هر کیلوگرم از آن در بازار جهانی بین 100 تا 250 دلار خرید و فروش می شود. قیمت هر کیلوگرم توده زنده آرتمیا نیز در حال حاضر در بازار داخل بین 20 تا 60 هزار تومان است. در هر استخر یک هکتاری ماهانه می توان حدود 500 کیلوگرم توده زنده یا 20 کیلوگرم سیست مرغوب آرتمیا تولید کرد. با تولید آرتمیا در سطح وسیع صنعت آبزی پروری کشور نیز به سرعت توسعه یافته و تولیدات این صنعت به میزان بسیار زیادی افزایش خواهد یافت. این یعنی افزایش اشتغال، افزایش درآمد و افزایش قابلیت ارزآوری این صنعت. اگر سازمان شیلات ایران از تمام ظرفیتها و پتانسیلهای موجود برای توسعه علمی آبزی پروری استفاده کند از نظر تاثیرگذاری اقتصادی و اجتماعی بحق توانایی رشد در حد یک وزارت مستقل را دارد.
وی با اعلام اینکه سازمان شیلات ایران متولی معرفی و ترویج روشهای علمی برای تولید انواع آبزیان در کشور است گفت: مسوولان شیلات کشور طی مذاکرات حضوری از شروع این فعالیت استقبال و آمادگی کامل خود را برای حمایت از این فعالیت برای دستیابی به خودکفایی اعلام کردند. لذا ضروری است سایر سازمانهای مرتبط خصوصا سازمان دامپزشکی کشور نیز از این حرکت استقبال کرده و همکاری‌های لازم را انجام دهد تا حداکثر طی دو سال ضمن خودکفایی بتوانیم مقادیر قابل توجه ای آرتمیا نیز به خارج صادر کنیم. سازمان دامپزشکی کشور سال گذشته مجوز پرورش آرتمیا در استان بوشهر را صادر کردند و توانستیم فاز آزمایشی تولید آرتمیا را با موفقیت اجرا کنیم. حال ضروری است این فعالیت را هرچه زودتر در تمام استانهای جنوبی کشور (خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان) ترویج و تولید آنرا در ابعاد وسیع شروع کنیم.
بنیانگذار پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه ارومیه در پایان اظهار کرد: کشورهای چین، ویتنام، تایلند، هند و ... دارای بزرگترین سایتهای پرورش آرتمیا هستند و سالانه مقادیر زیادی آرتمیا تولید و عرضه می کنند. این کشورها که جزو بزرگترین تولید کنندگان آبزیان پرورشی در دنیا نیز هستند سالانه هزاران تن توده زنده و صدها تن سیست آرتمیا را برای تغذیه آبزیان اقتصادی خصوصا میگو مصرف می کنند