صيد و صيادي ؛ طلای پنهان /گ

صیادان گنج پنهان دریا را دوباره به دل آب بخشیدند وقتی که دیگر توانی برای ادامه حیات نبود

لنجها به ساحل رسیده اند و صیادان روزیشان را با خود آورده اند با همان تورهای سبز و سفید همیشگی؛ اما گنج پنهان دریا را دوباره به دل آب بخشیدند وقتی که دیگر توانی برای ادامه حیات نبود.

به بازار ماهی فروشان آبادان می روم در کنار آبهای خروشان اروند، در دالانهای بلند بازار داد و ستد رونق دارد، ضربه های مداوم کارد بر روی تخته ها و پولکهایی که با برسهای سیمی تراشیده می شود در میان همهمه مردم خبر از صیدی پر برکت می دهد.

علی چهارلنگی مثل همیشه مشغول جمع آوری پسماند ماهی است، بخشهایی که مصرف خوراکی ندارد اما می تواند چرخهای اقتصاد را به حرکت در بیاورد؛ او تنها فردی است که در استان پهناور خوزستان -با 5/14 درصد نرخ بیکاری- سردخانه ای کوچک در کنار بازار احداث کرده و روزانه ضایعاتی مثل پوست، فلس، کیسه هوا و ستون مهره ماهیان را جمع آوری و به دو کارگاه فعال پودر ماهی در ماهشهر می فروشد.

او از ارزش چند صد برابری صید دور ریز قایقها در مقابل سود ناچیز جمع آوری پسماندها گفت که نه او امکان دسترسی و نگهداری آن را دارد و نه هیچکس دیگر.

آنطور که دکتر خرمی معاون صید و بنادر صیادی استان می گوید: 12 هزار صیاد با 1700 فروند لنج و قایق در آبهای پربرکتی مثل اروند و کارون در پی کسب روزی اند و سالانه بیش از 50 هزار تن صید دارند که حدود نیمی از آن را آبزیان غیر خوراکی شامل می شود، نظیر سفره ماهی، خرچنگ آبی، گربه ماهی، پیکو، عروس و ستاره دریایی؛

این همان طلای پنهان دریاست که چون امکان بهره وری از آن در کشور ما وجود ندارد حالا نام دورریز به خود گرفته، به همین دلیل است که فقط نیمی از صید به خشکی می رسد.

این در حالیست که خوزستان با 300 کیلومتر نوار ساحلی مشرف به خلیج فارس و 12 صیدگاه یکی از قطبهای مهم صید و صیادی کشور است.

صادق آلبوعلی ماهیگیر جوانی است که تحصیلاتش را در رشته میکروبیولوژی گذرانده و پس از اینکه فرصتی برای اشتغال به دست نیاورد به شغل آباء و اجدادیش روی آورده؛ او می گفت: صیادان یا قدر این نوع آبزیان را نمی دانند و یا امکان بهره وری از آن را ندارند بنابراین پس از جدا سازی ماهیان خوراکی ، آبزیان غیرخوراکی را دوباره در آب رها می کنند.

به دیدار دکتر رجب زاده عضو هیات علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر رفتم که به تازگی تیمی تحقیقاتی در زمینه بررسی خواص درمانی آبزیان غیرخوراکی تشکیل داده؛ او دریا را بزرگترین داروخانه طبیعی جهان می نامد و معتقد است دریا محل سرمایه گذاری و کسب درآمد است آنهم با وجود آبزیان غیر خوراکی...اما ...!!!

وی پس از ارائه نتایج پروژه تحقیقاتیشان چند مثال زد، از جمله اینکه:

مواد قابل استخراج در بی مهره های دریایی قابلیت ضد توموری بسیار قوی دارند و جایگزین مناسبی برای شیمی درمانی هستند و یا اینکه به واسطه کربوهیدرات غیراشباع آبزیان دورریز می توان مرطوب کننده های ضد باکتری تولید کرد؛ نمونه دیگر سم قابل برداشت در حلزونهای کف دریا 50 برابر قوی تر از مورفین است و عوارضی هم ندارد.

سری هم به مرکز تحقیقات علوم دریایی و دارویی در دانشگاه جندی شاپور اهواز زدم، دکتر شوش زاده و دکتر نبوی هر دو با اشاره به دست یافته های کشورمان در زمینه تولید روغن ماهی در چند کارخانه انگشت شمار و تولید برق آزمایشگاهی از جلبکهای دریایی در چابهار هشدار داد: چینی ها این بار به جان دریای عمان و تا حدودی خلیج فارس افتاده اند، با تجهیزاتی مدرن، انبوه آبزیان غیرخوراکی را از کف دریا با خود می برند و با فرآوری در قالب داروهای خاص با ارزش پزشکی بالا، نخ بخیه، محصولات آرایشی، و خوراک دام و طیور را به ما می فروشند.

تنها با اشاره به واردات نیم میلیون دلاری نخ بخیه فقط از مبادی قانونی از کشورهای چین، آلمان، اسپانیا، ژاپن و ... یک سوال در ذهنم به وجود آمد؛ واقعا چرا؟

بگذریم، به بازار آبادان رفتم، در بازار قدم زنان با فروشندگان گفتگو کردم، پیدا و نهان نشان می داد، بیشتر خریداران مواد آرایشی-بهداشتی برای ترمیم و پیشگیری از پیر شدن پوست به دنبال محصولات کلاژن دار هستند؛ موادی که به وفور در پوست آبزیانی مثل سفره ماهی و دم گاوی ها یافت می شود و تنها چند گرم از خشک شده آن در کشورهای خارجی حدود 25 پوند قیمت دارد.

ما ایرانیها جزو رکوردداران مصرف لوازم آرایشی هستیم و بی جهت نیست که سالانه حدود 2/2 میلیارد دلار صرف واردات محصولات آرایشی می کنیم.

آبزیان غیرخوراکی همان قدر که پر ارزشند به همان اندازه پر خطرند، در دیدار با دکتر خسروی کارشناس صید و بهره برداری آبزیان که در این زمینه تحقیق کاملی انجام داده، متوجه شدم تجزیه و مرگ این آبزیان و بازگشت دوباره آنها به دریا موجب کاهش اکسیژن آب می شود و به راحتی زمینه را برای انواع بیماریها و انقراض گونه های ارزشمند موجودات زنده در اعماق آب فراهم می کند.

از آنجا که آبزیان غیر خوراکی و پسماند ماهی مانند بسیاری دیگر از منابع خدادای به وفور در منطقه ما قابل شناسایی و بهره برداری است، منطقه آزاد اروند هم مسیر سرمایه گذاری را باز گذاشته و همه امتیازات قانونی را در اختیار سرمایه گذار می گذارد این پاسخ آقای موسوی معاون سرمایه گذاری منطقه آزاد اروند به پرسشهای آخر من بود.

حالا این گنج پنهان می تواند در صنایع مهمی نظیر داروسازی، سوخت، کشاورزی و آرایشی-بهداشتی به کار گرفته شود؛ اشتغال مولد، رونق اقتصادی و حتی صادرات را هم به دنبال داشته باشد فقط پژوهشهای علمی، مدیریت صحیح، سرمایه گذاری و حمایت واقعی از تولید داخل می خواهد.

علی چهارلنگی راست می گفت، باید نگاهمان به اطراف تغییر کند.

نویسنده: عاطفه مرادی

منبع : صدا و سیما