سلامت تالاب بين‌المللي انزلي در معرض خطر جدي

  • گزارشها
  • سلامت تالاب بين‌المللي انزلي در معرض خطر جدي
شنبه ۲۴ خرداد ۱۳۹۳  ۰ نظر   ۱۰۲ بازدید

سلامت تالاب بين‌المللي انزلي در معرض خطر جدي
تالاب انزلي كه به عنوان يكي از اكوسيستم‌‌هاي پر اهميت از ابعاد گوناگون زيست‌ محيطي و اقتصادي در دنيا مطرح است به دليل افزايش بيش از حد آلودگي ناشي از فعاليت‌‌هاي انساني، كشاورزي و صنعتي با مخاطرات جدي روبرو شده است.به گزارش مهر، اين تالاب جلوه‌اي ويژه‌اي از منابع آبي به شمار مي‌رود و داراي اهميت‌هاي متعددي از قبيل تقليل ورود آلاينده‌ها به دريا، زيستگاه پرندگان، حفظ تنوع ژنتيكي، اكوتوريسم و غيره بوده و از نظر شيلاتي نيز اصلي‌ترين منبع بازسازي ذخاير ماهيان مهاجر درياي خزر بوده و به عنوان زيستگاه اختصاصي گونه‌هاي خاص ماهيان از اهميت ويژه اي برخوردار است.
تالاب انزلي مجموعه‌اي از تالاب‌هاي طبيعي آب شيرين است كه از سوي رودخانه‌هاي حوزه آبريز خود همانند سياه درويشان، هندخاله و پسيخان تغذيه مي‌شود. اين تالاب انزلي زيستگاه مناسبي براي تخمريزي و تكثير ماهيان و نيز محل زمستانگذراني و جوجه‌آوري گونه‌هاي زيادي از پرندگان آبزي محسوب مي‌شود.
گياه (ني) فراوانترين پوشش گياهي منطقه را تشكيل مي‌دهد، منطقه شكار ممنوع سرخانگل جزئي از مجموعه تالاب انزلي است كه در بخش مياني اين تالاب واقع شده است، عمده پوشش گياهي اين تالاب را (ني) و (لويي) تشكيل مي‌دهد.
اين تالاب جزء تالاب‌هاي بين‌المللي كنوانسيون رامسر است. در ساليان اخير تالاب انزلي تحت تاثير عواملي چون تبديل قسمت‌هايي از زمين‌هاي تالاب به زمين‌هاي زراعي، ته نشيني رسوبات آب‌هاي وارده و در نتيجه كاهش سطح تالاب و همچنين رشد بي رويه گياهان آبزي و غير بومي همانند آزولا قرار گرفته است.
اين تالاب در سال 1354 در فهرست تالاب‌هاي بين المللي كنوانسيون رامسر به ثبت رسيد. همچنين سازمان بين‌المللي حيات پرندگان اين تالاب را به عنوان زيستگاه با اهميت براي پرندگان تشخيص داده است، منطقه حفاظت شده سياه كشيم، پناهگاه حيات وحش سلكه و منطقه شكار ممنوع سرخانكل در تالاب انزلي واقع شده‌اند.
آزولا يک علف هرز مهم آبزي شناور است که سطح وسيعي از تالاب انزلي را اشغال کرده است. رشد بيش از اندازه اين گياه تاثير نامطلوب بر کيفيت آب و ايجاد مشکلات اکولوژيکي بر ساير گونه‌هاي گياهي و جانوري شده است.
اين تالاب در حال حاضر دچار مشکلات متعددي است مي‌طلبد مردم و مسئولان براي رفع اين بي مهري‌ها تلاش مضاعف داشته باشند.
به هر ترتيب تالاب انزلي با مساحتي افزون بر 200 کيلومتر مربع در حاشيه جنوبي درياي خزر و در ميان شهرهاي انزلي، رشت، صومعه سرا و رضوانشهر واقع شده است.
اين تالاب از ديدگاه جهانگردي و سياحتي يکي از جاذبه‌هاي مهم استان و حتي کشور است.تالاب انزلي به عنوان يكي از حساس ترين بوم سامانه‌هاي موجود در كشور، علي‌رغم داشتن اهميت بين‌المللي همواره مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد و در معرض آلودگي است.
در بين اكوسيستم‌هاي آبي، تالاب‌ها و رودخانه‌ها از لحاظ اكولوژيك اهميت به سزايي دارند. تالاب انزلي از يك طرف پذيراي آب 19 رودخانه از قبيل پيربازار، رمضان بکنده، قنادي، لله كا، بيجرود، نوخاله، هندخاله، سـياه درويشـان، گازرودبار، نرگستان، چومثقال، كلسر، شيجان، اسپند، چكوور، مرغك خالكايي، بهمبر، شـيله سـر و كانال مادر است و از طرف ديگر از طريق دو خروجي به نام‌هاي انزلي و غازيان اين آب‌ها را به درياي خزر انتقال مي‌دهد.
اين رودخانه‌ها با عبور از مناطق جنگلي، شــهري و روســتايي انواع مواد آلي، معدني، مواد رسوبي، پساب‌هاي خانگي و صنعتي را با خود حمل مي‌کنند.
مديرکل حفاظت محيط زيست استان گيلان در اين زمينه مي‌گويد: تالاب بين‌المللي انزلي از منحصر به فردترين اكوسيســتم‌هاي آبي ايران و يکي از زيباترين مناظر آبي گيلان سبز است.
محمد رضا برجي افزود: اين تالاب محل تخم ريزي آبزيان و پناهگاه و مامن پرندگان بومي و مهاجر است.
وي همچنين با اشاره به اينکه تالاب انزلي امروز از مشکلات زيادي رنج مي‌برد، اظهارداشت: ورود حجم زياد زباله، پساب، رسوب، کاهش عمق آب و غيره از مهمترين معضلات اين تالاب است.
مديرکل حفاظت محيط زيست گيلان با بيان اينکه احياي تالاب انزلي در مدت کوتاه امکان پذير نيست، گفت: با اقدامات اساسي بايد جلوگيري تخريب بيشتر اين تالاب را سد کرد.
وي با اشاره به تاثيرگذاري درياي خزر بر تالاب انزلي و تاثير پسروي آب خزر بر کاهش آب تالاب افزود: اين مساله موجب تصرفات اراضي از سوي حاشيه نشينان خواهد شد.
به هر ترتيب تالاب انزلي با وسعت 180 تا 200 کيلومترمربع حکم تصفيه خانه را براي آب رودخانه‌هايي دارد که به درياي خزر مي‌ريزد. اين تالاب با بيش از 100 گونه پرنده، 50 گونه ماهي، صدها گونه موجودات گياهي، جانوري و ميکروسکوپي اکوسيستم کم نظيري دارد. تالاب انزلي که از سال 1354 جزو تالاب‌هاي بين المللي تحت حفاظت قرار گرفت، مهمترين منبع تکثير و توليد ماهيان خاوياري و استخواني درياي خزر است.
يک فعال زيست محيطي به مهر مي‌گويد: هرسال بيش از 32 ميليون مترمکعب فاضلاب خانگي شهرستان‌هاي رشت، انزلي، صومعه سرا، فومن و ماسال که حوضه آبخيز تالاب انزلي هستند، وارد تالاب مي‌شود.
رضا باقري افزود: تالاب انزلي همچنين محل تخم ريزي بسياري از ماهيان بومي و مهاجر است که ورود مواد سمي ذخاير موجود در اين زيستگاه را به شدت تهديد مي‌کند.
وي اظهارداشت: رسوبات حوضه آبخيز تالاب انزلي به طور فزآينده اي در حال افزايش است و به دليل ضعف عمليات آبخيزداري و تخريب بيش از اندازه حوضه اين تالاب سالانه 585 هزار تن خاک به صورت رسوب به اين تالاب سرازير مي‌شود.
اين فعال زيست محيطي مي‌گويد: بخشي از فاضلاب صنعتي کارخانه‌هاي حوزه و تمامي فاضلاب‌هاي شهري و روستايي بدون تصفيه به رودخانه‌هاي منتهي به تالاب تخليه و باعث آلودگي شديد اين پهنه آبي خواهد شد.
وي افزود: صيد و شکار بي رويه براي تامين نيازمندي‌هاي غذايي و گذران اقتصادي نيز منجر به کاهش جمعيت گونه‌هاي وابسته به تالاب مي‌شود.
باقري ادامه داد: رشد و توسعه شهرها و شهرک‌هاي صنعتي بدون مکان يابي صحيح، از عوامل تهديد کننده تالاب انزلي و از منابع مهم آلودگي آب تالاب است.
به هر حال براي نجات تالاب بين‌المللي انزلي از انواع آلودگي بايد اقدامات اساسي در خصوص جلوگيري از ريزش پساب کشتارگاه‌ها، واحدها صنعتي، بيمارستاني، خانگي و کشاورزي به داخل تالاب انزلي انجام داد. علاوه بر اين وجود کارخانه کمپوست زباله براي ادامه حيات تالاب انزلي ضروري است.
باتوجه به ارزش بين‌المللي تالاب انزلي هم اکنون آژانس همکاري‌هاي بين‌المللي کشور ژاپن ( جايکا) مشغول پژوهش براي احياي اين تالاب زيبا است.
در اين ارتباط استاندار گيلان نيز تالاب بندر انزلي را گنجينه بي نظير زيست محيطي دانست و گفت: حفظ اين گنجينه بي‌نظير تلاش و همت تمامي مسئولان کشوري و استاني را مي‌طلبد.
محمد علي نجفي بر ايجاد سيستم يکپارچه در تالاب بندر انزلي تاکيد کرد و افزود: کاهش آلودگي آب اين تالاب از دغدغه‌هاي مهم مسئولان استان است.
وي همچنين با اشاره به اقدامات انجام گرفته در فاز نخست پروژه مديريت اکولوژيک تالاب اظهار داشت: در فاز نخست مشکلات و چالش‌هاي شناسايي و در فاز دوم پروژه با تمام توان و با توجه به مسائل زيست محيطي به صورت گسترده نسبت به احياي تالاب اقدامات لازم انجام خواهد شد.
استاندار گيلان گفت: دولت تدبير و اميد نگاه ويژه اي به مسائل زيست محيطي دارد و تاکيدات رئيس جمهوري در حفظ محيط زيست در کشور نشان از حمايت‌هاي جدي دولت از پروژه‌هاي زيست محيطي است.
وي در ادامه ايجاد اشتغال و حفظ محيط زيست را از مهمترين برنامه‌هاي پايدار در استان عنوان کرد و افزود: انديشه حفظ محيط زيست با توسعه پايدار از جمله اولويت‌هاي استان به شمار مي‌رود.
به هر حال تالاب‌ها يکي از بي‌نظيرترين، زيباترين، بکرترين و شگفت‌ انگيزترين پديده‌‌هاي طبيعي هستند که هر يک داراي جلوه‌‌هاي بسيار بديع، جالب، ناشناخته و پررمز و رازي هستند.
از تالاب‌‌ها مي‌توان به عنوان کانون‌هاي تفرج و تفريح، بازديد و سياحت و جلب گردشگري استفاده کرد، به شرط اينکه اين برنامه‌‌ها همراه با يک نظام مديريتي هدفدار باشد.
علاوه بر افزايش آگاهي عموم افراد جامعه و شناخت زيبايي‌‌هاي تالاب‌ها مي‌توان از مردم در حفاظت از اين گنجينه‌هاي ارزشمند کمک خواست.
عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي در اين زمينه مي‌گويد: تالاب بين المللي انزلي از بسترهاي مهم اشتغال و پويايي اقتصاد منطقه است.
حسن خسته بند افزود: فشار و سنگيني بار بهره‌ برداري‌‌هاي مکرر، غير آگاهانه و بيش از حد و حصر از منابع طبيعي به ويژه تالاب‌‌ها بر همه بخش‌‌هاي زيست بشريت به شدت احساس مي‌شود.
وي همچنين عوامل انساني را يکي از مولفه‌هاي عمده تخريب تالاب‌‌ها دانست و اظهارداشت: شناخت واقعي ارزش‌‌هاي بالقوه اين پهنه‌هاي آبي نقش مهمي در حفاظت از تالاب‌‌ها و جلوگيري از تخريب آنها دارد.
نماينده مردم انزلي در مجلس شوراي اسلامي گفت: رودخانه‌‌ها و جريانات آبي ديگر در مسير خود به وسيله فاضلاب‌‌هاي شهري، کشاورزي، صنعتي و بيمارستاني آلوده و در نهايت موجب آلودگي تالاب مي‌شوند.
وي افزود: مسموميت ناشي از انواع فاضلاب‌ حيات آبزيان، پرندگان، حيات وحش و به طور کلي بقاي تالاب را به شدت به مخاطره مي‌اندازد.
خسته بند اظهارداشت: رسوبات رودخانه‌هاي منتهي به تالاب انزلي موجب پر شدن تالاب و در نتيجه کم شدن گستره و توسعه اين پهنه آبي شده است.
وي اذعان داشت: استفاده از تالاب‌‌ها به عنوان مناطق تفرجگاهي اگر بدون برنامه‌ ريزي صحيح و لجام گسيخته باشد نه تنها هدف مزبور محقق نخواهد شد بلکه گاهي به روند تخريب تالاب نيز کمک مي‌کند.
عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي در ادامه بر لزوم تسريع در روند آهنگ اجراي احياي تالاب بين المللي انزلي تاکيد و افزود: زيبايي تالاب بايد به تالاب برگردد.
به گزارش خبرنگار مهر، رسوبات حاصل فرسايش آبخيز و انتقال اين مهم از طريق رودخانه‌هاي منتهي به تالاب انزلي و همچنين رهاسازي فاضلاب‌هاي انساني، صنعتي، بيمارستاني و غيره در رودخانه‌هاي مزبور و انتقال پساب و زباله به تالاب باعث كاهش حجم مخزن تالاب و آلودگي‌ها نيز باعث تسريع در تخريب محيط زيست اين پهنه آبي منحصر بفرد شده است. بنابراين مي‌طلبد مسوولان اقدامات موثري در پيشگيري از تخريب بيشتر تالاب بين‌المللي انجام دهند. همچنين بايد اذعان کرد به دليل عدم آگاهي ساكنان در حوزه آبخيز تالاب بين‌المللي انزلي و از بين بردن جنگل و پوشش‌هاي گياهي عمل فرسايش خاك در حوزه تشديد مي‌شود بنابراين بايد ضمن آموزش‌هاي لازم، عمليات آبخيزداري در حوزه انجام تا در آينده از فرسايش جلوگيري شود
منبع : مردم سالاری

مطالب مشابه

دیدگاه خود را بیان کنید