شیلات و آبزیان محور توسعه هرمزگان /گ

صنعت شیلات و آبزیان که از قدیمی ترین راه های درآمد مردم ساحل نشین جنوب بوده و دولت تدبیر و امید نیز به آن توجه ویژه ای دارد می تواند محور توسعه هرمزگان باشد.

از آنجایی که بخش زیادی از مسئولیت های شیلات درسال های گذشته به مردم واگذار شده ، زمینه برای سرمایه گذاری بخش خصوصی بیش از پیش از سایر صنایع فراهم است و استان هرمزگان با داشتن یک هزار کیلومتر مرز آبی ، 14جزیره ، می توان آن را برای تولید و صادرات با اهمیت و اساسی دانست.
از سوی دیگرهنوز مردم ساحل نشین هرمزگان ازاعطای مجوز صید به برخی افرادی که هیچ حرفه ودانشی در امر صید ندارند وتنها مجوز در اختیار دارند گلایه مندند و می گویند:این رویه اصلاح نشده و صیاد در کنار دریا مجوز صید ندارد ولی افرادی درجای دیگر دارای مجوز صید هستند که این ناعدالتی و تبعیض بایستی رفع شود و مجوز صید بایستی در اختیار صیاد باشد.
از مهمترین زیرساخت های شیلات هرمزگان در زمینه تولید میگو می توان به وجود دهها هکتار جایگاه پرورشی، 13مرکز تکثیرمیگو با ظرفیت سالانه 430 میلیون قطعه ، پژوهشکده تحقیقاتی اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و همچنین راه اندازی ستاد توسعه شیلات این استان اشاره کرد.
وجود50 هزار هکتار از زمین های مناسب شناسایی شده برای ایجاد استخر پرورش میگو در نوار ساحلی این استان با ظرفیت تولید سالانه 150 هزارتن میگو که حدود 19هزار هکتار آن در دست مطالعه قرار دارد از دیگر مزیت های این استان است.
وجود مولدین عاری از بیماری و آلوده نشدن استخرهای پرورشی این استان به بیماری لکه سفید میگو از دیگر مزیت های این استان در زمینه توسعه این صنعت است که با استفاده از گونه وانامی می توان در سال دو نوبت نسبت به پرورش و برداشت میگو اقدام کرد.
میزان تولید میگوی پرورشی در هر هکتار از استخرهای این استان بین سه تا پنج تن عنوان شده درحالی که بعضی از پرورش دهندگان نمونه بین شش تا 10 تن نیز برداشت کرده اند طوریکه رکورد تولید 10تن در هکتار نیز به این استان اختصاص دارد.
سایت های احداث شده پرورش میگوی استان هرمزگان در بندرهای مقام، حسینه، سایه خوش، کولقان، هنگام، تیاب شمالی و جنوبی، سیریک و یکدار قرار دارند که درحال حاضر پنج سایت آن به وسعت حدود چهار هزارو 200 هکتار در حال بهره برداری است.
این درحالی است که 36.5 درصد صید کشور با 240 هزارتن مربوط به استان هرمزگان است که از نظر تعداد صیادان نیز رتبه اول کشور را دارد.
*هرمزگان قطب شیلاتی کشورمی شود
استاندار هرمزگان دراین زمینه می گوید: با توجه به دارا بودن یکهزار و 400 کیلومتر نوار ساحلی در خلیج فارس ، دریای عمان و جزایر 14گانه و فعالیت های در دست انجام این استان در حال تبدیل شدن به قطب فعالیت های شیلاتی کشور است.
جاسم جادری با تاکید بر استفاده از ظرفیت های شیلاتی به خصوص تولید میگو و ماهی در قفس اظهارکرد: خوشبختانه فعالیت های خوبی از سوی بخش خصوصی و با همکاری دولت تدبیر و امید در دو سال گذشته دراین استان آغاز شده است.
وی با بیان اینکه در شرایطی که بسیاری از کشورها در آرزوی آبهای آزاد و حتی داشتن یک دریاچه هستند ، ابراز داشت: باید برای بهره برداری از این همه نعمت در زمینه معیشت مردم و همچنین توسعه شیلاتی این استان گام های بیشترو مهم تری برداشته شود.
استاندار هرمزگان ، با اشاره آمارهای ارایه شده در خصوص شناسایی 50 هزار هکتار زمین ویژه استخرهای پرورش میگو گفت: با توجه به قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی می توان زیربنای استخرهای میگوی پرورشی این استان را در سواحل خلیج فارس و دریای عمان (سواحل مکران) به چند برابر فعلی افزایش داد.
استاندارهرمزگان با تشکر ویژه از جامعه صیادی این استان خواستار بررسی و رفع مشکلات آنان و همچنین سرمایه گذاران در زمینه تولید و پرورش میگو و همچنین ماهی در قفس شد.
جادری خاطرنشان کرد: برای توسعه متوازن و تولید وهمچنین ایجاد ظرفیت های بیشتر اشتغال در شیلات هرمزگان و اجرای قانون برنامه های توسعه ای کشور، شورای توسعه شیلات این استان آماده هر نوع همکاری و حمایت از سرمایه گذاران، تشکل ها و تعاونی های صیدو صیادی و کارآفرینان است.
رییس شورای توسعه شیلات هرمزگان از ایجاد و توسعه طرح های تولید ماهی در قفس، صید فانوس ماهیان، صادرات آبزیان به روسیه و افزایش تولید در جایگاه های پرورش میگو هم زمان با تامین برق و ایجاد راه های دسترسی بعنوان مهم ترین برنامه های پیش روی این ستاد نام برد.
استاندار هرمزگان با بیان اینکه برای توسعه فعالیت های آبزی پروری با استفاده ازتسهیلات ارزان قیمت صندوق توسعه ملی هیچگونه محدودیتی نداریم از کارآفرینان وعلاقه مندان به سرمایه گذاری در زمینه آبزی پروری دعوت به کار کرد.
جادری اظهار امیدواری کرد: با اجرایی شدن توافق برجام و برداشته شدن تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران ، شاهد رشد چشمگیری در استان در زمینه های غیرنفتی از جمله شیلات خواهیم بود.
وی ادامه داد: استان هرمزگان به ویژه شهرستان بندرلنگه از ظرفیت های بالایی در زمینه فعالیت های شیلاتی از جمله صید و صیادی و همچنین آبزی پروری دارد و شیلات می تواند مهم ترین محور برای توسعه و رشد بیش از پیش در استان هرمزگان باشد.
استاندار هرمزگان با اشاره به ظرفیت های خوب پرورش ماهی در قفس در شهرستان بندرلنگه گفت: امید است با حرکت های خوب انجام شده ، بزودی شاهد تبدیل استان هرمزگان به قطب پرورش ماهی در قفس کشور باشیم.
*هدف گذاری برای تولید پنج هزار تن ماهی در قفس وسهم هرمزگان ازاین میزان
با توجه به اینکه امروز تقاضا برای مصرف ماهی بالا رفته واز سوی دیگر برخی اقلام ماهیان بواسطه صید بی رویه روبه انقراض است تنها راه افزایش تولید،تکثیر وپرورش ماهیان تجاری درقفس بوده که علاوه رشد به موقع ، موجب افزایش صید و کامل شدن حلقه تولید می شود وصیاد با خیال راحت آنچه کشت کرده براحتی صید می کند.
قائم مقام رییس سازمان شیلات ایران و مجری طرح پرورش ماهی در قفس می گوید: پیش بینی می شود امسال پنج هزار تن ماهی در قفس در کشور تولید شود وبا افزایش سایت های پرورش ماهی در کشور ، تا سال آینده میزان تولید ماهی در قفس به 35 هزار تن برسد.
سیف الله حقیقی که چند روز گذشته برای بازدید از طرح پرورش ماهی درقفس در روستای گرزه به شهرستان بندرلنگه سفر کرده بود می افزاید : هم اکنون پنج سایت پرورش ماهی در قفس در کشور فعال است که تا پایان برنامه ششم توسعه این میزان به 28 سایت افزایش می یابد که بیشترین آنها در منطقه جنوب است.
مجری طرح پروش ماهی در قفس کشور اظهارکرد: پیش بینی می شود تا پایان برنامه ششم توسعه ، 200 هزار تن ماهی در این طرح در کشور تولید شود واکنون گونه سی باس ازخانواده سنگسرماهیان در جنوب کشور و ماهی آزاد و خاویار در شمال کشور پرورش داده می شود که سی باس با شرایط دریای جنوب سازگاراست و به دلیل طعم خوب، بازار پسندی بالایی دارد.
وی خاطرنشان کرد: دراین طرح لارو ماهی با اندازه پنج تا 20 گرم از حوضچه به تورهایی به شکل استخر دریا انتقال داده می شوند و پس از طی دوره پرورش با وزن 600 تا 800 گرم صید می شوند.
قائم مقام رییس سازمان شیلات ایران و مجری طرح پرورش ماهی در قفس، حمایت بیشتر از بخش خصوصی و تشویق جامعه صیادی برای همکاری در این طرح را از عوامل رونق بیشتر طرح پرورش ماهی در قفس اعلام کرد.
* شناسایی گونه های مهم تجاری وتمرکز برای پرورش آنها در قفس
استان هرمزگان بدلیل داشتن ظرفیت های بزرگ بواسطه سواحل طولانی وجزایر بزرگ وکوچک و همچنین دسترسی به آبهای آزاد بهترین گزینه برای پرورش ماهیان تجاری در قفس بوده ومی تواند ظرفیت تولید اینگونه ماهیان پر طرفدار را بالاببرد.
مدیرکل شیلات هرمزگان دراین باره می گوید: هم اکنون بر اساس مطالعات انجام شده ، ظرفیت تولید بیش از 90 هزار تن از گونه های بومی و غیربومی از جمله ماهیان سوکلا ، شانک ، هامور ، سی باس آسیائی ، تون ماهیان ، صبیتی ، شوریده و راشگو در قفس های دریائی در استان برآورد شده است که در مجموع این منطقه گام های خوبی در این زمینه برداشته است.
سید پرویز محبی ، از شهرستان بندرلنگه به عنوان شهرستانی شیلاتی یاد کرد و افزود: برخورداری از صنعت پرورش میگو ، صنعت پرورش ماهی ، صید و صیادی ، صنایع شیلاتی و دیگر فعالیت های شیلاتی در این شهرستان باعث شده ماهیت این شهرستان شکل شیلاتی به خود بگیرد.
مدیرکل شیلات هرمزگان نیز با بیان اینکه طرح پرورش ماهی در قفس در استان به صورت آزمایشی از سال 86 در جزیره هنگام و بندرآفتاب به اجرا در آمد ، گفت: هم اکنون در بیشتر نقاط استان که ظرفیت های فعالیت پروش ماهی در قفس وجود دارد شاهد حرکت هایی خوبی در این زمینه هستیم.
محبی ، با اشاره به افزایش فشار به ذخایر آبزیان خلیج فارس در سال های اخیر افزود: راهبرد جدی سازمان شیلات ایران برای مرتفع سازی این مشکل ، توسعه سریع طرح های پرورش ماهی در قفس ، دستیابی به تولید انبوه ماهیان با ارزش دریایی و جلوگیری از صید غیرمجار است.
وی ، سلامت غذایی ، طبیعی بودن محصول و تولید ماهی در شرایط طبیعی ، عدم نیاز به زمین در خشکی ، مقرون به صرفه بودن ، هزینه های پایین و زود بازده بودن را از مزیت های اجرای این طرح است.
مدیرکل شیلات هرمزگان یادآورشد: در حال حاضر بر اساس مطالعات انجام شده ، ظرفیت تولید بیش از 90 هزار تن از گونه های بومی و غیربومی از جمله ماهیان سوکلا ، شانک ، هامور ، سی باس آسیایی ، تون ماهیان ، صبیتی ، شوریده ، راشگو وغیره در قفس های دریایی در استان برآورد شده است.
محبی با اشاره به اینکه در این استان مناطق ساحلی کوهستک ، جزیره لارک ( شمال ، شمال غربی و شمال شرقی) ، جزیره هنگام ، جزیره قشم (جنوب شرقی) ، جزیره فارو ، جزیره کیش ، جزیره هندورابی ، بندرچارک ، گرزه ، حسینه ، چیرویه و مقام پرورش ماهی در قفس بوده از سرمایه گذاران خواست تا در صورت تمایل به سرمایه گذاری در این زمینه به معاونت آبزی پروری شیلات هرمزگان مراجعه کنند.
مدیرکل شیلات هرمزگان با اشاره به اینکه این استان توان افزایش تولید دارد، پرورش ماهی در قفس را راهی برای بازسازی ذخایر آبزیان خلیج فارس برشمرد.
هم اکنون سایت پرورش میگوی حسینه به مساحت یکهزار و 500 هکتار و همچنین طرح پرورش ماهی در قفس شرکت نیکسا و شرکت سازه برتر در روستای گرزه شهرستان بندرلنگه و بندر صیادی شهرفعالیت خود آغاز کرده ومیزان تولید میگوی پرورشی در هر هکتار از استخرهای این استان بین سه تا پنج تن عنوان شده درحالی که بعضی از پرورش دهندگان نمونه بین شش تا هشت تن نیز برداشت کرده اند.
این درحالی است که 36.5 درصد صید کشور با 180 هزارتن مربوط به استان هرمزگان است که از نظر تعداد صیادان نیز رتبه اول کشور را دارد.
* دوهزارمیلیارد ریال اعتبار برای طرح های پرورش میگو در کشور نیاز است
معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران که اخیر برای بهره برداری از طرح تکثیربچه ماهی به قشم سفر کرده با اشاره به اینکه اجرای طرح های پرورش میگو در کشور به بیش از دوهزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد گفت: فقط 20 درصد آن تامین شده وعمده مشکل پرورش میگو در کشور تامین نقدینگی است و در این زمینه بانک ها باید همکاری و تعامل بیشتری با فعالان این عرصه داشته باشند.
حسین علی عبدالحی افزود: بی شک با سود 21 درصد تسهیلات بانک های داخلی و فناوری قدیمی تکثیر، نمی توان با میگوهای صادراتی که با سود سه درصد تسهیلات و فناوری جدید، تولید و تکثیر شده است؛ رقابت جدی داشت.
عبدالحی وسعت استخرهای تولید و تکثیر میگو در سال جاری را هفت هزار هکتار اعلام و اضافه کرد: پارسال همین میزان به پرورش و تولید میگو اختصاص داشت و امیدواریم سریعتر به رقم 30 هزار هکتار دست یابیم.
معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات گفت: نیاز صنعت آبزی پروری کشور به بچه ماهی به دلیل مقرون به صرفه نبودن واردات، باید از طریق تولید و تکثیر بچه ماهیان در داخل تامین شود.
عبدالحی اضافه کرد: یکی از مشکلات اصلی تولید و تکثیر ماهیان در کشور، نبود فناوری برتر است که این مهم با مشارکت بخش خصوصی ایران و فرانسه محقق شد و این رویکرد می تواند به عنوان الگویی برای دیگر نقاط کشور تبدیل شود.
وی اظهار کرد: تولید سالیانه 200 هزار تن بچه ماهی معادل 250 میلیون قطعه در کشور مورد هدف است که سهم قشم از این میزان 38 هزار تن است.
معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات با تاکید بر ضرورت تولید 100 درصدی بچه ماهی در داخل کشور گفت: اکنون مجوز تولید 20 تا 30 هزار تن بچه ماهی صادر شده که امیدواریم با بازاریابی مناسب بتوان برای تولید بچه ماهی ها در کشور، بازار هدف مشخص تعیین کرد.
وی با اشاره به اشتغال و صرفه اقتصادی صنعت شیلات در کشور، افزود: در صورتی که مسئولان بویژه منطقه آزاد قشم در واگذاری زمین به بخش خصوصی برای اجرای طرح های آبزی پروری اقدام کنند ، می توان رونق اقتصادی، تولید و اشتغال را رقم زد.
درجریان این سفر همزمان با ویدئو کنفرانس وزیران جهاد کشاورزی ایران و فرانسه نخستین مرکز تکثیر ماهیان دریایی با همکاری دو کشور و با ظرفیت تولید سالانه 10میلیون قطعه بچه ماهی در جزیره قشم به بهره برداری رسید.
مدیر فرانسوی سایت تکثیر ماهیان دریایی تیاب پران قشم هم به هنگام بهره برداری از نخستین مرکز تکثیر ماهیان دریایی که با مشارکت دو کشور ایران و فرانسه در قشم فعال است گفت: برترین فناوری های تکثیر بچه ماهی در قشم پیاده سازی شده و این سایت به یکی از مراکز اصلی تولید بچه ماهی در ایران تبدیل می شود.
ژان سباستین برویان (Jean Sébastien Bruant) افزود: سامانه این مرکز به صورت مداربسته فعالیت می کند و می تواند بخش قابل توجهی از بچه ماهی های مورد نیاز جهت پرورش ماهی در قفس منطقه را تامین کند.
وی اضافه کرد: در سیستم پیاده شده در این سایت آب دریا پس از پمپاژ به داخل مرکز پرورش ماهی به سالن های رسوب گیری، پیش فیلتر اولیه، اشعه 'یو وی' و در مرحله آخر به سمت فیلترهای نهایی هدایت و در سیستم به گردش درمی آید.
برویان ادامه داد: بر اساس شرایط طبیعی 10 تا 20 درصد نیز آب تازه به سامانه وارد و به همان میزان آب خارج وپس از سپری کردن مراحل رسوب گیری درسه استخر رو باز و تصفیه شدن آلاینده های فیزیکی و شیمیایی، وارد بستر طبیعی می شود.
وی با بیان اینکه شرکت فرانسوی همکاری کننده در این طرح مشترک، دهها سال سابقه فعالیت در حوزه خلیج فارس را دارد، گفت: بی شک بچه ماهی های تکثیر شده در مرکز قشم نقش مهمی در پرورش ماهی در قفس منطقه ایفا می کند.
به گفته حسین علی عبدالحی معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران، مرکز تکثیر بچه ماهی تیاب پران قشم یکی از شاه کلیدهای حوزه توسعه پرورش ماهیان دریایی ایران به شمار می رود و ظرفیت تولید سالانه 10 میلیون قطعه بچه ماهی را دارد و در مرحله نخست تولید سه میلیون قطعه بچه ماهی را در دستور کار قرار داده است.
به گزارش ایرنا، آیین بهره برداری از طرح تکثیر و پرورش بچه ماهی در قشم به صورت ویدئو کنفرانس با وزیران جهاد کشاورزی ایران و فرانسه برگزار شد و همزمان با آن محمود حجتی وزیر جهادکشاورزی و استفان لوفل وزیر کشاورزی فرانسه علاوه بر امضای پنج تفاهمنامه همکاری در بخش اقتصاد کشاورزی و امنیت غذایی، بر توسعه مناسبات دو جانبه و گسترش روابط میان دو کشور در بخش کشاورزی و تجارت محصولات کشاورزی تاکید کردند.
در این تفاهمنامه، وزیران کشاورزی دو کشور درباره توسعه همکاری در بخش تولیدات گیاهی، دام و بهداشت دام، تبادل دانش فنی و تحقیقات و مسائل آب و هوایی توافق کردند.
همچنین در خصوص تبادل دانش فنی در زمینه معرفی ارقام جدید زراعی و باغی و تبادل دستاوردهای علمی بخش حفظ نباتات، همکاری در زمینه ارتقای سطح تولید فرآورده های دامی از نژادهای برتر گاو، گوسفند و بز و انتقال تجارب علمی در زمینه کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها تفاهمنامه هایی امضا شد.
براساس این تفاهمنامه طرف فرانسوی ضمن تقدیر از مسئولان کشورمان در حمایت از بازنگری موافقتنامه لیسبون، پیشنهاد همکاری دو جانبه در این زمینه را اعلام کرد که مورد پذیرش و استقبال مسئولان کشورمان قرار گرفت.
وزیر جهاد کشاورزی ایران نیز در این ویدئو کنفرانس در خصوص طرح آبزی پروری جزیره قشم گفت: هم اینک سالانه 350 هزار تن ماهی در کشور پرورش می یابد اما در فناوری پرورش ماهی در دریا کمی عقب هستیم هرچند این فناوری حدود دو تا سه دهه است که در جهان راه اندازی شده است.
محمود حجتی ادامه داد: طرح تولید و تکثیر آبزیان که امروز در جزیره قشم افتتاح شده سالانه می تواند 800 هزار تا یک میلیون تن آبزی را پرورش دهد.
* راه اندازی رشته های مرتبط با شیلات در دانشگاه پیام نور قشم
هرچند از سالهای قبل رشته دانشگاهی مربوط به شیلات و محیط زیست در دانشگاه آزاد واحد بندرعباس راه اندازی شد و شماری از جوانان علاقمند به این رشته تحصیلات عالی را پشت سرگذاشتند ولی به علت خاصیت ساحلی بودن استان وهمچنین استقبال افراد به تحصیل دراین رشته بازهم ایجاد این رشته تا مقاطع بالاتر دراستان طلب می کند و دراین زمینه دانشگاههای قشم هم برای این رشته برنامه ریزی کرده اند.
رییس دانشگاه پیام نور واحد بین الملل قشم می گوید: رشته های مرتبط با شیلات و دریا و متناسب با شرایط جغرافیایی و فرهنگی جزیره در این دانشگاه راه اندازی می شودوهم اکنون مراحل ثبت این رشته ها در سامانه دانشگاه پیام نور در جریان است و راه اندازی آنها می تواند به افزایش سطح دانش در مشاغل مرتبط با این رشته ها کمک شایانی کند.
حسین هژبریان افزود: وی تقویت ارتباط بازار کار و دانشگاه پیام نور واحد بین الملل قشم را رویکرد اصلی این دانشگاه اعلام و اضافه کرد: در همین چارچوب طرح های برتر دانشجویان با هدف اجرایی شدن به پارک زیست فناوری خلیج فارس معرفی می شود.
وی، از حمایت علمی این دانشگاه برای طرح های برتر دانشجویان خبر داد و گفت: پارک زیست فناوری خلیج فارس نیز حمایت های زیرساختی و مالی طرح های علمی را بر عهده گرفته است.
وی با اشاره به امضاء تفاهمنامه مشترک بین این دو مرکز، تاکید کرد: این تفاهمنامه سنگ بنای همکاری های جدید و حلقه اتصال صنعت و علم به شمار می رود.
هژبریان ادامه داد: به طور قطع این رویکرد جدید می تواند به اجرایی شدن طرح های علمی و ایده های نوین دانشجویان این دانشگاه کمک کرده و موجب شتاب گیری توسعه علمی و صنعتی منطقه شود.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی دانش آموختگان کشور ورود به بازار کار و عملی کردن ایده های نوین است، گفت: با تعامل این دو مرکز مسیر جدید و مطمئنی برای دانشجویان ترسیم شده است.
هرمزگان با داشتن 30 هزار صیاد دارای 22 بندر صیادی است که طی چند سال گذشته تاکنون 10 بندر آن به تعاونی های صیادی و بخش خصوصی واگذار شده ووسعت مزارع فعال پرورش میگو دراین استان چهارهزارهکتار با تولید سالانه نزدیک به چهارهزارتن اعلام شده است

منبع: ایرنا