حمله گیاه مهاجم آزولا به تالاب استیل آستارا

رشد بی‌رویه گیاه شناور و مهاجم آزولا سطح تالاب استیل آستارا را پوشانده و زندگی آبزیان این تالاب را در معرض تهدید قرار داده است.

بخشی از تالاب استیل آستارا توسط گیاه جان سخت و زود رشد آزولا پوشانده شده و به صورت لکه‌ و وصله‌ای ناجور مشاهده می‌شود.

ریشه کلمه «آزولا» یونانی بوده و آزولا از دو بخش azo و olloyo تشکیل شده و معنای این کلمه «در خشکی مردن» است و در واقع نام آزولا وابستگی کامل آن را به آب نشان می‌دهد.

آزولا، سرخس شناور آزاد به رنگ سبز تیره تا قرمز مایل به قهوه‌ای است که معمولا در آب‌های راکد و آرام نهرها، تالاب‌ها و شالیزارها از نواحی معتدل تا نواحی گرمسیری یافت می‌شود و با ریشه‌های نازکی که دارد مانند فرشی روی سطح آب گسترش پیدا کرده و موجب جلوگیری از ورود نور به درون آب می‌شود

برگ‌های گیاه مهاجم آزولا ظریف، کوچک و حساس است و بستگی به اینکه در چه مقطعی از زمان رشد کرده، رنگ‌های متفاوتی دارد به طور مثال هنگامی که گیاه در آستانه رشد قرار می‌گیرد رنگ آن سبز مغز پسته‌ای است و به تدریج رنگش تیره و گاهی قرمز و نقره‌ای می‌شود.

گیاه مهاجم آزولا می‌تواند در مدت دو تا سه روز به دو برابر حد معمول خود برسد و آبزیان مفید مانند ماهی‌ها و موجودات ذره بینی نیز قادر به رشد و تکثیر نبوده و سیر نابودی در پیش می‌گیرند.

با وجود آزولا در سطح آب، مرداب یا تالاب تبدیل به سیاه چاله‌های بد بو و غیر قابل زیست می‌شود و دیگر مکان مناسبی برای پرندگان مهاجر نخواهد بود و بیشتر گیاهان بومی به دلیل خفگی نابود می‌شوند.

به گفته کارشناسان محیط زیست، حدود سه دهه از تاریخ ورود گیاه مهاجم آزولای وارداتی به منطقه سرسبز شمال می‌گذرد، اما در این مدت کوتاه آزولا زیستگاه‌های آبی شمال کشور به‌ویژه گیلان و مازندران را شدیداً تحت فشار قرار داده است

اگر چه آزولا گیاهی سرشار از پروتئین بوده و به همین دلیل نیز از خارج کشور به گیلان آورده شده، اما به گفته کارشناسان این سرخس آبزی به دلیل ایجاد پوشش ضخیم در سطح آب موجب اختلال در فرود پرندگان مهاجر می‌شود.

کارشناسان محیط زیست اعتقاد دارند میزان تولید آزولا در هر هکتار حدود 30 تا 50 تن در سال است و رسوب این مقادیر انبوه از آزولا موجب افزایش بیش از حد رسوبات در بستر تالاب و فقیر شدن این محیط از نظر شیلاتی می‌شود.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بندر آستارا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درباره گیاه مهاجم آزولا، اظهار کرد: اگر اقدامی برای اقتصادی کردن برداشت آزولا صورت گیرد مشکل تالاب تا حد زیادی برطرف و علوفه مقوی برای پرورش دام تهیه می‌شود.

محمدرضا روشنی، در پاسخ به این سئوال که چرا با وجود مغذی بودن گیاه آزولا، برداشت از آن صورت نمی‌گیرد، گفت: با توجه به هزینه‌بر بودن برداشت آزولا و عدم درخواست برای استفاده از این گیاه، امکان لایه‌برداری آن وجود ندارد

وی ادامه داد: تصمیم داریم با حمایت شهرداری آستارا و بهره‌گیری از تشکل‌های مردمی فعال در محیط زیست اقدام‌هایی در این زمینه انجام دهیم.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست آستارا، انتشار وسیع جلبک «آزولا» بر سطح تالاب استیل و رودخانه مرداب این شهرستان، زندگی گیاهان و جانوران این رودخانه را در معرض نابودی قرار داده است.

وی افزود: گسترش زیاد این نوع جلبک مانع رسیدن نور به اعماق تالاب و رودخانه و انجام فعل و انفعال زیستی گیاهان و جانوران می‌شود.

به گفته روشنی، وضعیت رودخانه مرداب استیل به دلیل میزان بالای آلودگی، ریزش فاضلاب منازل مسکونی و تجاری به یک مشکل بزرگ زیست‌محیطی تبدیل شده است.

تالاب استیل آستارا با 138 هکتار وسعت در هفت کیلومتری این شهر و در حاشیه جاده رشت به آستارا قرار دارد و یکی از مناطق نمونه گردشگری این منطقه به شمار می‌رود

تالاب استیل یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری در شهر آستارا بوده و افزون بر کارکردهای زیستی و طبیعی از جنبه‌های اقتصادی‌ـ‌اجتماعی نیز بسیار مهم است.

قرار گرفتن تالاب استیل در بین جاده و کوه اسپیناس و همسایگی با این هتل بین‌المللی از جاذبه‌های توریستی گیلان محسوب می‌شود و این تالاب سالانه پذیرای هزاران پرنده مهاجر و جوجه‌آوری پرندگان در این تالاب است.

از ویژگی‌های مهم تالاب استیل وجود ماهیان مشهوری مانند کپور و اردک ماهی بوده و این تالاب طبیعی جایگاه پرندگان کمیابی است که برای زاد و ولد از اروپای مرکزی، ماورای خزر و مناطق قطبی به این منطقه مهاجرت می‌کنند که مهم‌ترین آن «چینگیر نوک‌سرخ» نام دارد.

وجود درختان توسکا در تالاب استیل جلوه‌ای دیدنی به آن بخشیده به همین دلیل استیل به تالاب درختان شناور نیز معروف است.

به گزارش فارس، در گویش تالشی، به تالاب استیل آستارا «هستل» به معنای «آبگیر» گفته می‌شود

منبع : فارس