رنگ «چی‌چست» خونین شد!

دریاچه ارومیه فقط بزرگترین دریاچه آب شور جهان نیست؛ فقط مهم‌ترین زیستگاه آرتیما اورمیانا نیست؛ فقط معدن میلیون‌ها تن نمک نیست؛ دریاچه ارومیه، یادگاریست نمکین از دوران‌های دور با خاطراتی که شنیدنشان مانند دیدن نیست. دور تا دور دریاچه ارومیه گشتن، سخت است؛ چون گزیدن تعدادی از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی و تفریحی بسیاری که در این مسیر نمکی وجود دارد و صرف نظر کردن از تعداد دیگری، کاری دشوار می‌کند.

اما در روزهای اخیر طی یک اتفاق نادر و عجیب، رنگ این دریاچه نمکین از رنگ آبی و آبی سبز به سرخ تغییر رنگ داده است.

مؤسسه تحقیقات شیلات ایران محققان مرکز آرتمیای کشور طی نمونه‌برداری از آب دریاچه ارومیه علت تغییر رنگ دریاچه ارومیه از آبی و آبی سبز به قرمز خونی را اعلام کرد و علت تغییر رنگ دریاچه را به شرح زیر اعلام کردند:

1- با توجه به وضع اکولوژیکی کنونی دریاچه ارومیه که در وضع اشباعیت شوری (330 گرم در لیتر نمک)،‌ کاهش شدید ارتفاع آب (بالاخص در مناطق ساحلی) که تابش شدید نوری را نیز به دنبال دارد و سفید شدگی آب دریاچه به علت رسوبات نمک که باعث ایجاد پدیده گلخانه‌ای می‌شود، ورود نشدن آب‌های شیرین که کاهش شدید اکسیژن را نیز به دنبال می‌آورد در چنین شرایط اکولوژیکی از گونه جلبک‌های دونالیلاپریدیس و دونالیلا سالینا، گونه دوم به دلیل شرایط فوق‌الذکر غالبیت پیدا کرده و بر دریاچه حاکم می‌شود که دلیل علمی آن نبود امکان تبدیل املاح آمونیاکی بیشتر از گونه اولی است، لذا بر دریاچه غالب شده و برای ایجاد شرایط آداپتاسیون زیستی ایجاد ماده بتاکاروتن بیشتر در آن موجبات تغییر رنگ و ظهور سرخی دریاچه می‌شود. این جلبک به عنوان غذای آرتمیا محسوب می‌شود.

2- به دلیل اشباعیت شوری آب دریاچه، شرایط مساعد برای رشد و تکثیر گروهی از باکتری‌های هالوفیت‌ها از گروه هولوباکتریوم ها و هولوکوکوس می شود که این باکتری‌ها دارای رنگ ریزه‌های باکترو رودوپسین هستند که به آنها امکان استفاده از انرژی نورانی خورشید را به صورت بی‌هوازی و در محیط‌هایی با کمبود اکسیژن بالا می‌دهد که این رنگ ریزه‌ها به رنگ زرشکی بوده و آب دریاچه بالاخص در سواحل که دارای تابش شدید نوری و نفوذ نوری هستند را به رنگ سرخ در می‌آورد.

3- کاهش شدید اکسیژن، افزایش دمای آب دریاچه و شوری اشباع همگی موجب عدم تبدیل ترکیبات آمونیوم از تجزیه مواد آلی ورودی به دریاچه به ذخایر نیتراتی آن شده و در نتیجه تولیدات اولیه آن موجبات افزایش فعالیت شیمیوتروف‌ها به جای فتوسنتز کننده‌ها می‌شود و این عمل باعث تولید بیشتر این باکتری‌ها در دریاچه نیز می‌شود

منبع : باشگاه خبرنگاران