دستورالعمل کاربردی آماده سازی استخرهای پرورش میگو

5 موضوع مورد انتظار در آماده سازی شامل : 1- ریشه کنی و از بین بردن شکارچیان و رقابت کنندگان میگو 2- از بین بردن مواد آلی موجود در خاک استخر 3- اکسیداسیون سولفید هیدروژن , آمونیاک , نیتریت , یون آهن , متان محبوس در خاک 4- ایجاد بلوم جلبکی در آب استخر توسط کودهای آلی و معدنی 5- تنظیم PH خاک و آب استخر

یک مدیریت موفق درمزارع پرورش بستگی جدی به آماده سازی استخر دارد . زیرا نه تنها آب مزارع پرورش میگو تحت تاثیر خاک کف استخر است و محیط زندگی موجود زنده را تشکیل می دهد بلکه میگو روی کف بستر زیست کرده و غذا را از کف استخر بر می دارد و در صورت خراب بودن کف استخر باعث کم اشتهایی – کم غذا خوری میگو و نهایتا" ضعف و در اثر کوچکترین استرس ممکن است بیماری بروز نماید .
لذا مراحل ذیل برای آماده سازی استخرها قبل از ذخیره سازی باید مد نظر قرار گیرد .
1- خشک کردن کف استخر به طوری که ترک هایی به عمق 5-2 سانتیمتر ایجاد شود .
2-نصب توری نایلونی ( 60-40 مش/اینچ ) در خروجی و ورودی استخرها
3- از بین بردن تخم و لارو شکار چیان و رقبای غذایی در داخل استخر که حالت کمون و زمستان خوابی دارند .
4- استفاده از آهک به منظور تنظیم PH .
5- استفاده از مواد شیمیایی به منظور ضد عفونی کردن و از بین بردن تخم و لارو شکارچیان و رقبای غذایی میگو
6- استفاده از کودهای آلی برای توسعه و رشد جلبک های کف زی مفید و فیتوپلانکتون ها

شرایط کف استخر:

شرایط کف استخر از روز بعد از برداشت باید بررسی شود
1- کلیه کانال های ورودی و خروجی و کلیه مواد ناخواسته تجمع یافته باید توسط جریان آب شستشو شود .
2- نصب توری 1 میلی متری با شماره 60-40 مش در اینچ در ورودی نصب و استخر تا عمق 40-30 سانتی متر آبگیری شود .
3- این آب به مدت 1 الی 2 روز در استخر باقی مانده و سپس تخلیه می نماییم .
4- استفاده از شن کش و زنجیر برای معلق کردن و خارج کردن مواد معلق جامد آلی ضروری است .
5- در استخر های کوچک مقیاس به هم زدن کف استخر توسط وسایلی از قبیل بیل ممکن است حاصل شود .
6- در استخرهایی که تخلیه آب به طور کامل انجام نمی شود و آب در استخر باقی می ماند و احیانا" آماده سازی باید در فصل بارندگی انجام پذیرد ویا اینکه فرصت کافی برای خشک نمودن استخر وجود ندارد ، روش ذیل به صورت عمومی می تواند انجام پذیرد .
1- استفاده از یک توری نایلونی به قطر شماره 1 میلی متر در ورودی استخر نصب شده و استخر را به عمق 10 الی 15 سانتی متر آبگیری می نماییم .
2- بعد از باقی ماندن آب به مدت 1 الی 2 روز به صورت فیزیکی توسط لجن روب یا پمپ نسبت به تخلیه همزمان با آبگیری اقدام نموده تا حداکثر تخلیه رسوبات به خارج منتقل شود .
دستور العمل خشک کردن :
1- بعد از شستشوی استخر دریچه های خروجی و ورودی کاملا" بسته می شود .
2- اگر در بعضی از قسمت ها آب باقی ماند باید توسط پمپ نسبت به تخلیه آب حامل مواد آلی بی هوازی اقدام شود .
3- خارج کردن رسوبات اضافی باقی مانده از استخر
4- 7 تا 10 روز اجازه دهیم تا خاک کف کامل خشک شود تا اینکه خاک به ضخامت 2 الی 3 سانتی متر ترک بخورد و برای اطمینان از خشک شدن مناسب اگر فردی درون استخر شد نباید پایش درون لجن فرو رود .
5- اجازه ندهید که خاک کاملا" خشک شود زیرا ممکن است میکرو ارگانیسم های موجود در خاک که برای تجزیه مواد آلی نیاز است تخریب شود .
6- اگر خاک بیش از حد خشک شود ذرات ریز و گردی در برابر فرسایش بادی حساس می شود .
7- بعد از خشک شدن خاک بر شرح بالا نسبت به شخم زدن به عمق 10 الی 15 سانتی متر اقدام می نماید .
برای کاهش ترکیبات آهن و اسید سولفات

ضد عفونی کردن خاک استخر:

1- برای اینکه استخر ضد عفونی شود و از عوامل بیماری زا نظیر باکتری , ویروس و قارچ عاری شود مقدار 1 تا 2 تن آهک هیدراته یا آهک صنعتی در هکتار به کار برده می شود این کار باعث بالا رفتنPH خاک و کشتن باکتریهای بیماری زا که در بستر بین دو کراپ باقی مانده می شود .
2- استفاده از پرمنگنات پتاسیم نیز یک روش دیگر برای ضد عفونی کردن خاک استخر است . مقدار مناسب پرمنگنات پتاسیم 1 الی 2 گرم در هر متر مکعب آب است که باید به صورت محلول در سطح استخر پخش گردد و در زمان پخش آن هواده ها نیز روشن شود تا ترکیب این ماده با کل آب استخر و اثر آن به درستی انجام شود .
3- استفاده از BKC 50% (Benzalkanium choloride ) به مقدار نیم تا 1 ppm
4- استفاده از آیدین آلی 100% به مقدار 5/0 تا 1ppm به صورت محلول و یکباره

اندازه گیری PH خاک :

1- حداقل 10 نقطه یک استخر 1 هکتاری را به صورت تصادفی نمونه برداری می کنیم .
2- نمونه باید از 3 الی 5 سانتی متری سطح خاک باشد .
3- خاک باید توسط آب به نسبت برابر ( 1:1 ) اشباع شود
4- خاکهای نمونه با یکدیگر مخلوط شوند
5- اندازه گیری PH توسط آب جدا شده از خاک و یا خاک به صورت مستقیم انجام شود

آهک پاشی:

آهک برای اکسیداسیون و تنظیم اسیدیته خاک استخراستفاده میشود.
مقدار آهک مورد استفاده
1- اگرPH خاک 5/6 یا بیشتر باشد مقدار کمی آهک مورد نیاز است
2- اگر بعد از خشک کردن و شستشوی مجدد PH خاک کمتر از 5/6 باشد از آهک کشاورزی استفاده می کنیم
3- کاربرد آهک کشاورزی با توجه به شرایط استخر متفاوت خواهد بود .
معمولا" برای استخرهای با آب لب شور و شور دریا با توجه به ثبت رکورد نوسانات PH آب استخر در دوره قبلی پرورش از آهک کشاورزی به مقدار ذیل استفاده می شود .
PH خاک آهک کشاورزی آهک آبدار آهک سوخته
(CaCo3) (Ca(OH)2) (CaO)
4 1690 above 1610 above1130 above
4/5 1500 1430 1020
5 1130 1050 720
6 380 340 270
7-- above None None Little
فرمول به دست آوردن میزان آهک مورد نیاز برای آماده سازی و تنظیم PH خاک به شرح ذیل است :
0/5 ph موجود - ph مورد نظر
میزان آهک مورد نیاز ( کیلوگرم) = مساحت (هکتار) * 0/1
کارایی آهک

ملاحظات :

1- آب استخر باید دارای آلکالینیتی کل 50 تا 150 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم باشد در واقع این آب باید بافر مناسبی در برابر تغییرات PH باشد و حتی اگر آلکانیتی استخرها در حد اسیدی بود باید توسط تعویض آب در حد ایده آل تنظیم شود .
2- آهکهای موجود در بازار
آهک کشاورزی(CACO3 )
آهک سوخته (CAO )
آهک هیدراته CA(OH)2) )
دولومیت (Ca(mg) CO3 )
نسبت کربن به نیتروژن در خاک :
استفاده از کود نیتراته باعث افزایش میزان نیترات در استخرهای خاکی که دارای تراکم زیادی از مواد آلی می باشد می شود . تجزیه مواد آلی خاک به دلیل پایین بودن PH و بالا بودن نسبت کربن به نیتروژن به کندی انجام می پذیرد در هر حال خاکها به دلیل افزایش حجم مواد آلی طی دوره پرورش در شرایط بی هوازی قرار می گیرند . کاربرد سنگ آهک کشاورزی برای افزایشPH و کود معدنی نیتراته برای تامین نیتروژن تجزیه مواد آلی خاک را در فاصله آیش بین دو دوره افزایش خواهد داد همچنین می توان از نیترات برای اکسید کردن خاکهای مرطوب که نمی توان آنها را خشک کرد استفاده نمود . میزان اوره برای تسریع تجزیه مواد آلی در روی کف استخر به میزان 200 تا 400 کیلو در هکتار در ابتدای فصل آیش استفاده می شود .

کنترل شکارچیان

اولین چیزی که برای کارشناس تکثیر و پرورش آبزیان برای کنترل شکارچیان مهم است اینکه ورودی آب را کنترل کند و از ورود شکارچیان و رقبای غذایی به واسطه فیلتر کردن آب جلوگیری به عمل آید . راه دیگری که می توان مورد استفاده قرار داد استفاده از مواد شیمیایی در درون آب استخر است . یکی از این مواد ماده گیاهی تفاله تخم چای با درصد ( ساپونین 7-5) به میزان 20 میلی گرم در لیتر برای از بین بردن بچه ماهیان رقبای غذایی است که این ماده بر روی میگو و سایر ارگانیسم های مفید استخر تاثیر مرگ آوری ندارد ولی بدلیل اکسیداسیون بالا ومصرف اکسیژن آب، در 10 صبح شیرابه آن به آب استخر افزوده شده و بعد از 2 ساعت بتدریج آبگیری انجام می شود و در صورت دسترسی به هواده در زمان کار برای هر ماده شیمیایی هواده ها روشن شود .

بهروز حسین خانی ، محمد کیانی