تولید جیره غذایی آبزیان از پساب مزارع پرورش ماهی توسط محققان کشور

ایسنا، دکتر امیر توکمه‌چی، عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه و گروه پاتوبیولوژی و کنترل کیفی پژوهشکده آرتمیا و آبزیان، با اعلام این خبر گفت: از مهمترین مشکلات آبزی پروری در دنیا خروج زیست پسابها به منابع آبهای طبیعی و همچنین تولید جیره غذایی مناسب آبزیان است. از گونه‌های اصلی پرورش ماهی در ایران قزل‌آلای رنگین کمان است که تولید آن به 106 هزار تن در سال 1390 رسیده است.
وی افزود: برآورد شده، سالانه به ازای هر تن تولید این ماهی 0.5 تا 0.6 تن فضولات و مواد زائد وارد منابع آبی طبیعی می‌شود. این مواد دفعی غنی از مواد آلی و معدنی هستند و در آبهای طبیعی توسط گیاهان و موجودات دیگر مورد استفاده قرار گرفته و کاهش می‌یابند. این عمل در آبهای طبیعی خودپالایی نام دارد.
به گفته این محقق، هرچند رودخانه‌ها و آبهای طبیعی توانایی خودپالایی دارند، اما تغییرات اقلیمی و خشکسالی موجب تغییر در دبی رودخانه‌ها شده است. این تغییر موجب کاهش خودپالایی رودخانه‌ها و افزایش آلودگی ناشی از مواد آلی شده است. این آلودگی در درازمدت باعث تغییر در اکوسیستم‌های منابع آبی طبیعی می‌شود.
توکمه‌چی گفت: با شناسایی مواد آلاینده در پساب می‌توان راهکارهایی برای حذف یا کاستن غلظت آن یافته و از این طریق به توسعه پایدار در آبزی پروری و حفظ محیط زیست دست یافت.
عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه خاطرنشان کرد: در مطالعه انجام شده بیش از 90 درصد آلودگی ناشی از ترکیبات نیتروژنی (NH+4, NH3 , NO¯2, NO¯3) و 36 درصد از ترکیبات نیتروژنی فضولات توسط میکروارگانیسم‌ها (باکتری‌ها، پارامسیوم و رتیفر و سایر میکروارگانیسم‌ها) جذب و از محیط حذف شده است. همچنین فرآوری این میکروارگانیسم‌ها را که دارای ترکیبات غذایی مناسبی از لحاظ میزان پروتئین، چربی، کربوهیدرات و سایر ریز مغذی‌ها هستند، می‌توان به عنوان یک توده زیستی مورد تغذیه، در جیره آبزیان استفاده کرد.
وی تصریح کرد: تولید میکروارگانیسم‌ها در این سیستم همانند تولید آنها در منابع طبیعی است و تنها تفاوت در زمان تولید آنها است. در این سیستم، متعادل کردن نسبت کربن، نیتروژن و فسفر کلید فعالیت و رشد میکروارگانیسم‌هاست که موجب کاهش زمان در تولید آنها می‌شود. متعادل کردن نسبت کربن به نیتروژن زمان تولید در این سیستم را با بیست برابر بیشتر از حالت طبیعی می‌کند. همچنین می‌توان از منابع کربنی متفاوتی مانند شکر، ملاس، آرد گندم و گلیسرول برای این سیستم استفاده کرد.
مجری این طرح تحقیقاتی یادآور شد: باکتری‌های هتروتروف و جلبکهای تک سلولی در راس این سیستم قرار دارند و سایر میکروارگانیسم‌ها از آنها استفاده کرده و مانند یک شبکه غذایی انرژی را انتقال می‌دهند. نوع میکروارگانیسم‌های فعال در این سیستم، بسته به نوع منبع کربنی، نسبت آن به نیتروژن، شدت نور، pH، دما، اکسیژن محلول و املاح آب تغییر خواهد کرد و این تغییر در ارزش غذایی میکروآرگانیسم‌های تولید شده تاثیر دارد.
وی در پایان یادآور شد که این طرح در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد مهندس وفا فرهمندی انجام گرفته و از همکاری و همفکری دکتر رضا ملک زاده، دکتر نصرالله احمدی فرد و دکتر کوروش سروی استفاده شده است